Ýlk kazmanýn 1988 yýlýnda vurulduðu Patara Antik Kenti sadece Liman Hamamý kazýlarýndan 3 profesör, 2 doçent ve 3 doktor yetiþtirdi. Patara Antik Kenti Kazý Baþkaný Prof. Dr. Havva Ýþkan Iþýk, "Burada el arabasýyla baþlayýp vinçlere giden süreçte neyin nasýl bir emekle baþarýldýðýný, biz yaþayanlar unutmadýk. Þimdi sýra konservasyonda" diyerek kazýlara ait en eski fotoðraflarý ve nice anýlarýný paylaþtý.

Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan'ýn 2020 yýlýnýn "Patara Yýlý" ilan edildiðini açýklamasýndan sonra gözler Patara'ya çevrilmiþti. Antalya'nýn Kaþ ile Fethiye ilçeleri arasýnda bulunan Patara için 2020 yýlýnýn "Patara Yýlý" ilan edilmesi antik kente olan ilgiyi arttýrdý. Korona virüsü öncesinde baharýn geliþiyle birlikte çiçekler açan antik kente gelen ziyaretçiler, tarih ve baharý müjdeleyen çiçeklerin fotoðrafýný çekerek bu güzel manzarayý ölümsüzleþtirmiþti. Patara Antik Kenti yaný baþýnda Akdeniz'in en güzel plajlarýndan biri ve kum tepeleri de adeta Mýsýr'ýn çöllerini anýmsatýyor. 18 kilometrelik plaj, ayrýca caretta carettalarýn milyonlarca yýldýr yumurta býrakýp yavruladýklarý ender sahillerden biri. Bölgedeki giriþimciler tarafýndan ince kum tepelerinde atlý ve develi safari turlarý düzenleniyor. Antik kentin içinden geçen tatilciler, kum tepelerini aþarak 12 kilometrelik Patara Plajý'nýn eþsiz güzelliðinde benzersiz bir yolculuða çýkýyor. Plaj, gün batýmýnda ise doðal bir fotoðraf stüdyosuna dönüþüyor.

Patara'da korona sessizliði

Korona virüs salgýný nedeniyle birçok yerde olduðu gibi Patara Antik Kenti'nde de etkinlikler ertelendi. Patara Antik Kenti Kazý Baþkaný ve Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öðretim Üyesi Prof. Dr. Havva Ýþkan Iþýk, antik kentte 32 yýldýr kazý çalýþmalarýnýn sürdürüldüðünü anlattý. Kazý ve restorasyon çalýþmalarýnýn devam ettiðini belirten Iþýk, "Korona virüs salgýný da bir gün sona erecek. Ýþte biz korona virüsün olmadýðý o süreç için ören yerimizi, eski eserlerimizi hazýr hale getirmek istiyoruz" dedi.

Patara profesörler, doçent ve doktorlar yetiþtirdi

Iþýk, Patara'da geçmiþ yýllara ait kazý çalýþmalarýndan fotoðraflarý kendi sosyal medya hesabý twitter üzerinden paylaþtý. Iþýk paylaþýmýnda, "1993/94 Liman Hamamý kazýsý. Çevresi ile yaklaþýk 2500 metrekare büyüklüðündeki bir alanýn üstünden muazzam boyutta göçükleri kaldýrmamýz gerektiðini henüz bilmiyorduk. 1989'da baþlayan bu kazý aralýklarla tam 19 yýl sürdü ve 3 profesör 2 doçent ve 3 doktor yetiþtirdi" ifadelerine yer verdi.

Iþýk, bir baþka paylaþýmýnda ise Liman Hamamý kazýsýndan insan manzaralarýný paylaþarak, "Kazýyý yürüten tüm bilim insanlarýna, öðrencilerimize ve iþçilerimize sonsuz teþekkürler. Onlar sadece Anadolu'nun en erken hamam yapýlarýndan birini deðil, bir bazilika thermarum'u da ortaya çýkardýlar. Burada el arabasýyla baþlayýp vinçlere giden süreçte neyin nasýl bir emekle baþarýldýðýný, biz yaþayanlar unutmadýk. Þimdi sýra konservasyonda" dedi.

"Nefesim tutulmuþtu"

Yýllar süren bu serüvende biriktirdiði deðerli anýlarý paylaþan Iþýk, "Bu kadar uzun bir kazý süreci içinde, her gün yeni bir keþfin heyecaný ve mutluluðu içindeyken bile, bazý buluntular daha özel olabiliyor. Benim için bunlarýn baþýnda hiç kuþkusuz Deniz Fenerinin ortaya çýkarýlmasý gelir. Devasa boyutta kalýntýlarý aylar süren bir mücadeleden sonra kumlarýn altýndan ortaya çýkardýðýmýzda, karþýlaþtýðýmýz mimariden nefesim tutulmuþtu. Bir de bir oygu mezarýn açýlýþýný hiç unutamýyorum. Binlerce yýldan sonra kapýsý açýldýðýnda ilk ben uzatmýþtým baþýmý içeriye ve karþýmda kayaya oyulmuþ bir rafýn üzerine özenle yerleþtirilmiþ kafataslarý duruyordu. O an, bugün bile gözlerimin önünden gitmez. Bir diðer unutulmaz an ise, Patara Yol Anýtý üzerinde Likya'nýn kendi dillerindeki orijinal adý olan Trimili'yi okumamýz ve onu bugünkü Dirmil ile özdeþleþtirmemizdi. Çünkü böylece Likyalýlarýn Anadoluluðu bir kez daha kanýtlanmýþ oluyordu. Bunlar gibi pek çok an, hepimizi bugün bile bir ilk gün heyecanýyla çalýþtýrýyor" diye konuþtu.

Patara'ya adanan bir ömür: Havva Ýþkan Iþýk kimdir?

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öðretim üyesi olan Prof. Dr. Havva Ýþkan Iþýk Kütahya'da doðdu. Çavdarhisar/Aizanoi harabelerini tanýmasý ile baþlayan arkeoloji tutkusu, onu önce Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne, sonra da Almanya'nýn Marburg kentindeki Philipps Üniversitesi'ne yönlendirdi ve orada baþarýyla doktorasýný tamamladý. Öðrendiklerini ülkesi yararýna kullanmak istediði için doktora sonrasýnda geri döndü ve Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde göreve baþladý. 1990 yýlýnda Antalya Akdeniz Üniversitesi'ndeki Arkeoloji Bölümü'nün üç kurucu öðretim üyesinden biri oldu. "Yýlýn Kadýný", "Yýlýn Kadýn Akademisyeni" ve "Uluslararasý Rotary Üstün Meslek Ýnsaný" gibi çok sayýda ödül aldý. Lyrbe antik kentinde baþlayan kazý yolculuðunun asýl duraðý ise, 1988 yýlýndan bu yana çalýþtýðý Patara oldu. 2009 yýlýndan itibaren de Patara Kazýlarý'nýn baþkanlýðýný yürütüyor.

Patara Kazý Baþkanlýðýný eþinden devraldý

Eþi Prof. Dr. Fahri Iþýk ile antik kentte ilk kazmayý vuran Iþýk, ilk zamanlar köylülerin evinde, sonraki yýllarda ise Kýzýlay tarafýndan kurulan çadýrda konakladý. O dönem kýsýtlý olanaklara raðmen iðneyle kuyu kazar gibi onlarca tarihi eseri gün yüzüne çýkarmayý baþaran Iþýk, 12 yýl önce kazý baþkanlýðý görevini eþinden devraldý. Devletin önemli destekleriyle antik kentte kazýlarý hýzla ilerleten Iþýk, eþi ve yaklaþýk 120 kiþiden oluþan kazý ekibiyle deniz feneri, Likya Birliði meclisi binasý, yol kýlavuz anýtý ve antik mezarlarý binlerce yýl sonra yeniden aydýnlýða kavuþturdu.

"Patara'ya çok ömür adanmýþtýr"

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öðretim Üyesi Iþýk, Patara'yý evi gibi gördüðünü vurguluyor. Patara'ya geldiði ilk yýllarda kendisini 19. yüzyýl gezginlerinin anlattýðý bir kentin karþýladýðýný aktaran Iþýk, "Burada neredeyse hiçbir þey yoktu. Yörüklerden oluþan bölge halký yazýn yaylalara çýkýyordu. Devletimizin büyük desteðini her zaman yanýmýzda hissettik. Bu kazý devlet desteðiyle bu noktaya geldi. Azimli bir ekibimiz var. Çalýþkanýz. Bunu söylemek bana gurur veriyor. Patara'ya bir ömür adadýnýz diyorlar hep, doðrudur ama sadece ben deðil, kazý ekibim, çocuklarýmýz, ailelerimiz de buraya hayatlarýný adadý. Hiçbir zaman þikayetçi olmadýlar. Yaptýðýmýz iþin önemini gördüler" dedi.

Patara Antik Kenti nerede?

Patara Antik Kenti, Kalkan'a 16 kilometre, Kaþ'a ise 42,5 kilometre uzaklýkta bulunuyor. Kaþ Fethiye karayolunun 10'uncu kilometresinde Ova beldesi giriþindeki göbekte büyük yönlendirici tabelalar yer alýyor. Gelemiþ köyü sýnýrlarý içerisinde bulunan antik kente giþelerden giriþ yapýlýyor. Patara Antik Kenti geniþ bir alaný kapsýyor. Antik kentin devamýnda meþhur Patara Plajý'nýn halka açýk kýsmýna ulaþýlýyor. - ANTALYA

Kaynak: ÝHA