Blog
Ünlü Babil İlahisinin Kayıp Parçaları Keşfedildi ve Okundu
Babil metinleri, çivi yazısıyla kil tabletler üzerine yazılmıştı ve bu tabletler günümüze sadece parçalar halinde ulaşabildi.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Babil’i tüm görkemiyle yücelten bir ilahinin eksik parçaları bulundu ve okundu: ‘Fırat, onun nehridir, çayırları sular, sazlıkları doyurur’.
Yeni keşfedilen ilahinin bulunduğu çivi yazısı tableti. C: Anmar A. Fadhil, Department of Archaeology, University of Baghdad, with the permission of the Iraqi Museum and the State Board of Antiquities and Heritage
Münih’teki Ludwig Maximilian Üniversitesi’nden Enrique Jiménez, Bağdat Üniversitesi ile yürütülen bir iş birliği kapsamında binlerce yıldır kayıp olan bir metni yeniden keşfetti. Bu keşifle ilgili bir makale Iraq adlı akademik dergide yayımlandı.
“Babil’i tüm görkemiyle betimleyen ve hem erkek hem kadın sakinlerinin yaşamlarına dair bilgiler veren büyüleyici bir ilahi” diyor Jiménez.
Babil, MÖ 2.000 civarında Mezopotamya’da kuruldu. Bir zamanlar dünyanın en büyük şehri olan Babil, bugün küresel edebiyat mirasımızın bir parçasını oluşturan eserlerin yazıldığı kültürel bir metropoldü.
Babil metinleri, çivi yazısıyla kil tabletler üzerine yazılmıştı ve bu tabletler günümüze sadece parçalar halinde ulaşabildi. Bağdat Üniversitesi ile yapılan iş birliğinin amaçlarından biri, ünlü Sippar Kütüphanesi’nden gelen yüzlerce çivi yazılı tableti çözümlemek ve gelecek nesiller için koruma altına almak. Efsaneye göre Nuh, gemiye binmeden önce bu tabletleri sel sularından korumak için buraya sakladı.
Yeni makalenin yazarları, bu ilahinin Marduk’un iyileştirici gücünü, Babil’in görkemini, Fırat Nehri’nin şehre getirdiği baharı ve Babil halkının cömertliğini benzersiz ayrıntılarla anlattığını vurguluyor. MÖ 7. yüzyıldan MÖ 2./1. yüzyıla kadar tarihlenen 20 farklı tablette yer alan bu metin, dönemin okul müfredatında da yer almıştı. Yüksek edebi beceriyle kaleme alınan ilahi, yazarının kentine, tanrılarına ve halkına duyduğu bağlılığı ölümsüzleştirirken, çivi yazılı kültürün son dönemlerine kadar yankı bulmayı başarmış.
Enrique Jiménez, Electronic Babylonian Library Platform (Elektronik Babil Kütüphanesi Platformu) adlı projede, bugüne kadar dünya genelinde keşfedilen tüm çivi yazısı metin parçalarını dijital ortama aktarıyor ve yapay zeka kullanarak birbirine ait parçaları eşleştiriyor.
“Yapay zeka destekli platformumuz sayesinde, keşfedilen ilahiye ait 30 farklı el yazması daha tespit etmeyi başardık—bu süreç geçmişte onlarca yıl sürebilirdi” diyor LMU Assuroloji Enstitüsü’nde Antik Yakın Doğu Edebiyatı Profesörü olan Jiménez. Bu ek metinler sayesinde, parçaları eksik olan kil tablet üzerindeki övgü ilahisi tamamen çözülebildi.
İlahi, Babil Şehir Toplumuna Dair Yeni Bilgiler Sunuyor
Bu kadar çok sayıda kopyanın varlığı, metnin döneminde oldukça yaygın olduğunu gösteriyor.
“İlahi, çocuklar tarafından okulda kopyalanmış. Zamanında bu kadar popüler olan bir metnin şimdiye dek bilinmemesi oldukça sıra dışı” diyor Jiménez.
İlahi muhtemelen MÖ birinci binyılın başlarında yazıldı ve 250 satırdan oluşuyor.
“Bu metin, kentini yüceltmek isteyen bir Babilli tarafından yazılmış. Yazar, şehrin yapılarının yanı sıra, Fırat Nehri’nin nasıl baharı getirdiğini ve tarlaları nasıl yeşerttiğini de anlatıyor. Bu oldukça çarpıcı çünkü günümüze ulaşan Mezopotamya edebiyatı doğal olaylara dair genellikle çok az betimleme içerir” diye belirtiyor Jiménez.
Babil kadınları, onların rahibelik rolleri ve buna bağlı görevler hakkında verilen bilgiler de uzmanları şaşırttı, çünkü bu konuları açıklayan başka hiçbir metin bugüne kadar bilinmiyordu. Ayrıca, ilahi şehir toplumundaki birlikte yaşama dair de bilgiler sunuyor. Örneğin, sakinlerin yabancılara saygılı davrandığı anlatılıyor.
Antik Babil kentinin kalıntıları, Irak’ın başkenti Bağdat’ın yaklaşık 85 kilometre güneyinde yer alıyor. Bu alan, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor.
SipNB1 adlı tabletin ön yüzü. Kasım 2021’de C. Gütschow tarafından konservasyondan sonra. C: Fadhil, A. A., & Jiménez, E. (2025).
Yeni Keşfedilen İlahiden Bir Alıntı
Aşağıdaki dizeler, yeni keşfedilen ilahinin bir parçası. Bu satırlarda, Babil’in o dönem kıyısında yer aldığı Fırat Nehri anlatılıyor:
Fırat, onun nehridir—bilge tanrı Nudimmud tarafından yaratılmıştır—
O, çayırları sular, sazlıkları doyurur,
Sularını lagünlere ve denize boşaltır,
Tarlalarında otlar ve çiçekler filizlenir,
Çayırlarında, parlak bir çiçeklenmeyle arpa biter,
Biçilip toplanan başaklar yığın haline getirilir,
Sürüler ve koyunlar yemyeşil meralarda uzanır,
Zenginlik ve görkem—insanoğluna yaraşan şeyler—
Bahşedilir, çoğaltılır ve krallara yakışır biçimde sunulur.
Ludwig Maximilian University of Munich. 1 Temmuz 2025.
Makale: Fadhil, A. A., & Jiménez, E. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >