Blog
1000 Yýl Önce Kabýzlýktan Ölen Kiþi, Çekirge ile Beslenmiþ
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorum1000 Yýl Önce Kabýzlýktan Ölen Kiþi, Çekirge ile Beslenmiþ
1400 ila 1000 yýl kadar önce Teksas Aþaðý Pecos Canyonlands’te yaþayan bir adam, korkunç bir kabýzlýk vakasý sebebiyle hayatýný kaybetti.
Araþtýrmacýlar, ölümünden hemen önce acýlar içinde geçirdiði birkaç ay boyunca büyük çoðunlukla çekirge yiyerek beslendiðini buldu.
Görünen o ki trypanosoma cruzi olarak bilinen parazitin sebep olduðu Chagas hastalýðý, adamýn gastrointestinal sistemini týkamýþtý. Týkama, kalýn baðýrsaðýnýn normal büyüklüðünün altý katý kadar büyümesine -“megakolon” anlamýna gelen durum- sebep oldu. Kiþinin yiyecekleri uygun bir þekilde sindiremediði ve yavaþ yavaþ yetersiz beslenmiþ olduðu ortaya çýktý. Durumu, ayakta durmasýna ve kendi baþýna yemek yemesine engel olmuþtu. Araþtýrmacýlar adamýn, hayatýnýn son iki ile üç ayýnda ailesi ya da baðlý olduðu topluluðun üyeleri tarafýndan bacaklarý koparýlmýþ çekirgelerle beslendiðini düþünüyor.
Araþtýrmacýlar, adamýn hayatýnýn son iki ile üç ayýnda ailesi ya da baðlý olduðu topluluðun üyeleri tarafýndan bacaklarý koparýlmýþ çekirgelerle beslendiðini düþünüyor.
Lincoln Nebraska Üniversitesi’ndeki Ulusal Kaynaklar Okulu’nda profesör olan Karl Reinhard, üniversitedeki bir açýklamasýnda “Muhtemelen ona çekirgelerin sývý bakýmýndan zengin olan gövde kýsmýný veriyorlardý.” diyor. “Bu kýsým protein bakýmýndan zengin olmasýnýn yaný sýra nem açýsýndan da oldukça zengindir. Bu yüzden megakolon deneyiminin ilk evresinde çekirge yemek onun iþini kolaylaþtýrmýþ olmalý.”
Guy Skiles adýnda bir adam, kurak koþullar sayesinde doðal olarak korunmuþ ve mumyalanmýþ olan kalýntýlarý, 1937’de Güney Teksas’taki Rio Grande ve Pecos Nehirlerinin kesiþme noktasýnýn yakýnlarýnda buldu. Kalýntýlar 1968’de Teksas Kültürleri Enstitüsü’ne verilene kadar özel küçük bir müzede tutuluyordu. 1970 ler ile 1980 lerde mumya üzerinde bilimsel çalýþmalar yapýldý, 1986 yýlýnda bir grup bilim insaný tarafýndan Journal Plains Anthropologist dergisinde yayýmlanan bir makalede mumyaya dair tasvirlere yer verildi.
Geliþmiþ teknolojiyle yapýlan çalýþmalar son zamanlarda adamýn Dünya üzerindeki son aylarýna dair karanlýk bir perdeyi araladý. Örneðin 2003 yýlýnda Reinhard’ýn takýmý, Memórias do Instituto Oswaldo Cruz dergisinde mumyanýn içinde vücudunun hiç iþleme almadýðý bir çok yiyecek kalýntýsý ile birlikte 1,170 gram dýþký bulduklarýný raporladý. Kalýn baðýrsaðýnýn boyutuyla birlikte bu bulgular, araþtýrmacýlarýn adamýn ciddi anlamda kabýzlýk çektiði ve vücudunun doðru çalýþmadýðýndan yetersiz beslendiði sonucuna varmalarýný saðladý.
Yeni çalýþmada Reinhard ve takým arkadaþlarý, tarayýcý elektron mikroskobu kullanarak mumyanýn kalýntýlarýný yeniden analiz ettiler. Bu yeni tarama, adamýn yaþamýnýn son aylarýnda büyük çoðunlukla çekirgeyle beslendiðini ortaya çýkardý.
Araþtýrmacýlar ayný zamanda adamýn kalýn baðýrsaðýnda nasýl týkandýðýný gösteren fitolit denilen bitki kalýntýlarýna dair kanýtlar buldular. Bitki dokularýndaki minicik yapýlar olan fitolitler, bir insanýn sindirim sisteminde yolculuk yaparken genellikle bozulmamýþ olarak hayatta kalýr. Bu adam için durum böyle deðildi.
“Fitolitler ikiye ayrýlmýþ ve parçalanmýþ, bu durum adamýn baðýrsak sisteminde mikroskobik seviyede görülen inanýlmaz bir baský olduðu anlamýna geliyor.” diyor Reinhard. “Bence bu seviyede bir baðýrsak blokajý ve bundan kaynaklanan baský, patoloji tarihinde eþsizdir.”
Çekirge diyetinin keþfi, “The Handbook of Mummy Studies (Springer, 2021) kitabýnýn bir bölümünde yayýnlanacak. Bu bölüm ayný zamanda hayatlarýnýn son anlarýnda özel bir bakým alan iki baþka mumyanýn çalýþmalarýna da yer verecek. Bunlardan biri 500 ile 1000 yýl önce Arizona’da ölen son haftalarýnda saguaro kaktüsünün meyveleriyle beslenen 5-6 yaþlarýnda bir çocuk.
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >