Blog
Aborjin Hikayesi, Anlatýlan En Eski Hikaye Olabilir
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumAborjin Hikayesi, Anlatýlan En Eski Hikaye Olabilir
Uzun zaman önce, Avustralya’nýn güneydoðusuna dört dev yaratýk gelmiþ. Üçü, kýtanýn diðer bölgelerine yürüyüp gitmiþ ancak biri yere çömelmiþ. Vücudu, Budj Bim adýndaki bir yanardaða, diþleri ise yanardaðýn lavlarýna dönüþmüþ.
Günümüzde bilim insanlarý, bölgedeki Aborjin Gunditjmara halký tarafýndan anlatýlan bu masalýn aslýnda geçmiþe dayanan bazý temelleri olabileceðini düþünüyor. Yeni bulgularýn gösterdiðine göre yaklaþýk 37.000 yýl önce, Budj Bim ve yakýnýndaki baþka bir yanardaðýn bir dizi patlamayla oluþmasý, efsanenin günümüzde anlatýlan en eski hikaye olabileceðini öne sürüyor.
Çalýþmada yer almayan James Cook Üniversitesi arkeologu Sean Ulm, araþtýrmanýn oldukça etkileyici bir olasýlýðý olduðunu söylüyor. “On binlerce yýldýr bu geleneklerin süre geldiðini düþünmek ilginç bir mesele.” Ancak sözlü olarak aktarýlan birçok diðer hikayenin günümüze ulaþtýðý düþünülmediðinden Cook ve diðer araþtýrmacýlar, bu konuda temkinli olmayý elden býrakmamak gerek diyor.
Gunditjmara halkýnýn, günümüzde Avustralya’nýn Victoria eyaleti olarak bilinen bölgesinin güneybatý köþesinde ne kadar süre boyunca yaþadýklarý belli deðil. Þimdiye kadar burada insanlarýn yaþadýðýna dair kabul edilen en eski bulgular yaklaþýk 13.000 yýl öncesine dayanýyor.
Ancak Melbourne Üniversitesi jeologu Erin Matchan, 1940’larda arkeologlarýn bölgenin antik Tower Hill yanardaðýnýn yakýnýnda taþtan bir balta bulduklarýný söylüyor. Volkanik kayaçlarýn altýna gömülü bulunan bu balta, patlamadan önce insanlarýn orada yaþadýðýna iþaret ediyor.
Þimdilerde, Matchan ve meslektaþlarý bu kayaçlarý ve 40 kilometre kuzeybatýdaki Budj Bim’in kayaçlarýný tarihledi. Potasyum-40’ýn zaman içinde argon-40’a radyoaktif parçalanýþýný ölçen saðlam bir tekniðe dayanan bu tarihleme yöntemi, her iki volkanýn da yaklaþýk 37.000 yýl önce oluþtuðuna iþaret ediyor.
Ekip bu ay Geology dergisindeki yazýlarýnda, “Aniden yaþanan bu ikili patlama, o sýrada bölgede yaþayan insanlarýn üzerinde büyük bir etki býrakarak dört devin hikayesini kývýlcýmlandýrmýþ olabilir.” diyor. Matchan, aradan geçen yýllarda bölgede öykülere ilham olabilecek baþka büyük bir volkanik patlamanýn yaþanmadýðýný söylüyor. Buna raðmen ekibinin, Gunditjmara hikayesinin o kadar da eskiye dayandýðýný iddia etmediklerinin de altýný çiziyor.
Aborjin masallarý, bilinen en eski masallar arasýnda yer alýyor. Maroochydore, Sunshine Coast Üniversitesi’nde coðrafyacý olan Patrick Nunn 2015 yýlýnda, Avustralya çevresinde yaþamýþ 21 topluluðun, deniz seviyesi yükselmesinden dolayý sahile su basmasýný anlatan bir bölümün yer aldýðý hikayeleri baðýmsýz olarak koruduklarýný ileri süren bir araþtýrmanýn yazarlýðýný yaptý. Nunn, bu hikayelerin yaklaþýk 7.000 yýllýk olabileceðini söylüyor. Bu doðruysa Gunditjmara hikayesi, bu hikayelerden beþ kattan daha eskiye dayanýyor.
Gün geçtikçe artan bulgular, birçok farklý kýtadaki insanýn son birkaç bin yýldýr çok geniþ ve uzak yerlere göç ettiðini gösteriyor. Bu, bugün belirli bir bölgede yaþayan insanlarýn, on binlerce yýl önce orada yaþayanlarla baðlantýlý olmayabileceði anlamýna geliyor. Ancak 2017 yýlýnda eski saç örnekleri üzerinde yapýlan bir araþtýrma, Avustralya’nýn bir istisna olabileceðini öne sürdü: Birçok Aborjin Avustralya nüfusu neredeyse 50.000 yýldýr ayný yerde yaþýyor. Nunn, “Bence bu, hikayelerin neden bu kadar uzun süre iyi bir þekilde korunduðunu açýklamaya yardýmcý olabilir.” diyor.
Hikayenin köklü geçmiþine temkinli bir þekilde yaklaþan Clayton, Monash Üniversitesi’nin arkeologu Ian McNiven, “Batý’da daha yeni, Avustralya yerlilerinin sözlü tarihlerinin geçmiþini anlamada ilk adýmlarýmýzý attýk.” diyor.
Gunditj Mirring Aborijin Soyundan Gelenler Þirketi CEO’su Damein Bell, Gunditjmara topluluðunun ülkesiyle olan köklü baðlantýlarýný gösteren bu yeni çalýþmayý ilgiyle karþýladýklarýný belirtiyor:
“Dünyadaki tüm Yerlilerde olduðu gibi hikayelerimiz, mirasýmýz, kimliðimiz ve mücadelemiz vatanýmýzýn ve iç sularýmýzýn birer parçasýdýr.”
Bell, Gunditjmara öykülerinin atalarý tarafýndan çok uzun yýllar boyunca korunduðunu zaten tahmin ettiklerini ancak tam olarak ne zamandan beri var olduklarýný gösteren bilimsel bulgularý da takdir ettiklerini söylüyor. “Her zaman… atalarýmýzýn dehasýný kanýtlayan yeni teknolojilere hayran kalmýþýzdýr.”
Sciencemag. Colin Barras. 11 Þubat 2020.
Makale: Matchan, E. L., Phillips, D., Jourdan, F., & Oostingh, K. (2020). Early human occupation of southeastern Australia: New insights from 40Ar/39Ar dating of young volcanoes. Geology.
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >