Blog
Antik Yunan Heykelleri Neden Hep Çýplak?
Tarihçiler, Antik Yunanlarýn çoðu zaman kýyafet giydiklerini söylese de çýplak erkek figürleri, Yunan sanatýnda bir normdu. Yapýlan araþtýrmalar sanatýn, hayatý daha önce düþünülenden çok daha yakýndan taklit ettiðini gösteriyor.
Çýplaklýk, sanatçýlar tarafýndan erkeklerin kahramanlýklarýndan ve statülerinden tutun, yenilgilerine kadar çeþitli rollerini tasvir etmek için kullanýlan bir araçtý. Kadýn çýplaklýðý ihtiyatlý bir þekilde ele alýndý, ancak giyimsiz erkek formu her yerdeydi.
Oregon Üniversitesi’nde antik sanat tarihçisi olan Jeffrey Hurwit, “Antik Yunan sanatýnda, birçok farklý anlama gelebilecek birçok farklý çýplaklýk türü var.” diyor. “Bazen birbiriyle çeliþiyorlar.”
(Antik Mýsýr Heykellerinin Burunlarý Neden Kýrýk?)
Hurwit’in araþtýrmasý, Yunanlarýn bazý durumlarda gerçekten de anadan doðma çýplak dolaþtýklarýný gösteriyor. Erkekler, yatak odasýnda ve yiyip, içip, kafayý bulduklarý symposia adý verilen partilerde, togalarýný giymiyorlardý. Çýplaklýk, atletizm sahasýnda ve Olimpiyat oyunlarýnda da yaygýndý. Ancak kendilerini tozla karýþtýrýlmýþ zeytinyaðý ile kaplýyorlardý. Bu karýþým, açýk hava oyunlarý sýrasýnda onlarý yakýcý güneþten koruyordu.
Gymnasium’a girdiklerinde kýyafetlerini çýkarýyorlardý, bu kelime Grekçe “çýplak” anlamýna gelen “gymnos” kelimesinden geliyordu.
British Museum’dan klasik Yunan heykeli uzmaný Dr Ian Jenkins, Antik Yunan sanatýnda neden çýplak insan formunun var olduðunu ve ayný çaðýn diðer kültürlerinde neden olmadýðýný tam olarak açýklamakta zorlanýyor.
“Assur kültürüne, Mýsýrlýlara veya Kýbrýs kültürüne bakarsanýz, Yunanlar gibi çýplak bedenle (çoðunlukla erkek bedeniyle) rahat deðillerdi. Ayný þey, Yunan etkisi altýnda olmadan önce Roma kültürü için de geçerliydi. Bunun kolay bir açýklamasý olduðunu sanmýyorum.”
Çýplaklýkla Mücadele
Ancak, Yunanlar için çýplaklýk genellikle riskli bir konuydu.
Hurwit, “Genel olarak Yunan erkeklerinin þehirde çýplak dolaþmamalarý, atlarýný çýplak sürmemeleri ve kesinlikle çýplak savaþa gitmemeleri kabul görülüyordu.” diyor. “Birçok kamusal baðlamda, giyim isteðe baðlý deðildi ve savaþtayken çýplak olmak, intihar demekti.”
Her zaman olmasa da savaþçýlar ve kahramanlar genellikle çýplak olarak temsil edilirdi. Böylece sanatçýlar, erkeklerin düþmanlarýný yenmek için kullandýklarý fiziksel yeteneklerini yansýtabiliyordu. Ancak, Hurwit’in de söylediði gibi, çýplak bir þekilde savaþa gidiyorsanýz, oldukça iyi savaþmanýz gerekiyordu.
Bununla birlikte, antik sanatçýlar tarafýndan çýplak tasvir edilen erkekler, yalnýzca kahramanlar deðildi.
Farklý tabakalardan insanlar çýplak betimleniyordu
Hurwit araþtýrmasýnda, maðlup düþmüþ, ölmekte olan ve ölü erkeklerin de çýplak tasvirlerinin olduðunu gösteren örnekler sundu. Böyle durumlarda, kiþilerin zayýf noktalarýný yansýtabilmek için çýplaklýk seçilmiþti.
Ayný zamanda, iþçilerin ne kadar çok çalýþtýðýný göstermek için ter döktükleri iþleri ve güçlü yönlerini yansýtan çýplak çizimler yapýlýyordu. Her zaman olmasa da toplumdaki yerlerini göstermek için tanrýlar ve daha yüksek sosyal sýnýfa mensup insanlar da çýrýlçýplak tasvir ediliyordu.
Hurwit’in Yunan sanatýnýn bu ince detaylarýný araþtýrmasý, bugünkü medeniyetimizin kültürel kaynaðýna bir pencere açýyor.
Hurwit, “Kahraman olmanýn ve normal beklentileri aþmanýn ne anlama geldiðini anlamaya çalýþabiliriz.” diyor. “Diðer kültürler hakkýnda ne kadar çok þey bilirsek, kendi kültürümüzü ve kendimizi daha derinden tanýyabiliriz.”
Kadýn çýplaklýðý
Dr Jenkins, “Gerçek þu ki, Antik Yunanistan’da sosyal konvansiyon, saygýn bir kadýnýn asla çýplak görünmeyeceði anlamýna geliyordu. Bu yüzden Afrodit’in (aþk tanrýçasý) bir temsili, onu yýkanýrken gösterebilir, çünkü bu bir kadýnýn meþru bir þekilde kýyafet giyemeyeceði bir durumdu. Ancak bu bile Antik Yunan döneminde nispeten geç görülür.” diyor.
“Heykeltraþlar kadýn heykeller için genellikle örtülere veya bazen mütevazý bir þekilde yerleþtirilmiþ bir kola baþvuruyordu. Tabii ki, ince bir þekilde yerleþtirilmiþ örtü dokusunun görüntüyü daha fazla erotik hale getirebileceðini iddia edebilirsiniz.”
Live Science. Corey Binns. 2 Þubat 2007.
BBC. Vincent Dowd. 31 Mart 2015.
Makale: Hurwit, J. M. (2007). The problem with Dexileos: heroic and other nudities in Greek art. American Journal of Archaeology, 35-60.
Kaynak:Arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >