Blog
Bu 300.000 Yıllık Kafatası, Bilinen Hiçbir İnsan Türüyle Uyuşmuyor
Bu tarihöncesi “aykırılıklar” arasında, yaklaşık 300.000 yıl önce Çin’de yaşamış bir birey var ki, hiçbir bilinen insan türüne ait değil.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Yaklaşık 300.000 yıl önce Çin’de yaşamış bir bireye ait kafatası, bilinen hiçbir insan türüne tam olarak uymuyor.
Maba 1 adlı kafatasında, muhtemelen kişiler arası şiddet sonucu oluşan şiddetli kafa travması belirtileri görülüyor. C: Wikimedia Commons
İnsan evriminin hikâyesi, çoğu kişinin sandığından çok daha dağınık ve karmaşık; atalarımızın nasıl evrimleştiğine dair bildiğimiz her şeye ters düşen bir dizi sıra dışı canlıyı barındırıyor. Bu tarihöncesi “aykırılıklar” arasında, yaklaşık 300.000 yıl önce Çin’de yaşamış bir birey var ki, hiçbir bilinen insan türüne ait değil.
“Maba 1” olarak bilinen bu örnek, 1958 yılında Çin’in Guangdong eyaletinde bir mağarada gübre olarak kullanılmak üzere yarasa dışkısı toplayan çiftçiler tarafından keşfedildi. Bir kafatası parçası ve birkaç yüz kemiğinden oluşan bu kalıntılar, eksiklikleri nedeniyle net olarak tanımlanamıyor. İlk incelemeler, kalıntıların bazen “Çin Neandertali” olarak anılan Neandertal akrabalarına ait olabileceğini düşündürmüştü.
Ancak yeni bir çalışmanın yazarları, Maba 1’in iç yapısını detaylı biçimde değerlendiren ilk araştırmayı gerçekleştirdiler. Bu değerlendirme, sinüs boşluklarını, beyin kafesini ve kafatasının süngerimsi katmanında bulunan damarsal yapı olan diploik damarları içeriyor.
Eski kafatasının BT taramalarıyla elde edilen veriler, Maba 1’in çeşitli arkaik insan atalarında görülen özelliklerin karışımına sahip olduğunu ortaya koydu ve bu yüzden onu bilinen hiçbir türe dâhil etmek mümkün değil.
Örneğin yazarlar, kafatasının “genel morfolojisinin, Homo erectus’a, daha sonraki daha büyük beyinli türler olan Homo neanderthalensis ve Homo sapiens’ten daha yakın olduğunu” belirtiyorlar. Ancak ön lobun kısa oluşu, onu Homo erectus saymak için yetersiz kılıyor.
Araştırmacılar şöyle yazıyor:
“Maba 1, yüz bölgesindeki benzerlikler nedeniyle ‘Çin Neandertali’ olarak değerlendirilmişti. Ancak bu çalışma, Maba 1’in iç yapılarında Homo neanderthalensis’e özgü hiçbir belirgin özellik bulamadı.”
Yakın zaman önce yapılan bir filogenetik çalışma da Maba 1’in Denisovalı kökenli olabileceğini öne sürmüştü. Ancak yapılan BT taramaları, bu bireyin beyninin bir Denisovalı için beklenenden çok daha küçük olduğunu gösterdi.
Yazarlar, “Tüm bu karşılaştırmalar dikkate alındığında, Maba 1 şu anda hiçbir bilinen insan atası grubuna sınıflandırılamıyor” sonucuna varıyorlar.
Kulağa tuhaf gelse de, bu döneme ait insan atalarının herhangi bir türe tam olarak uymaması aslında pek de şaşırtıcı değil. Bu dönem sıklıkla “ortadaki karmaşa” (muddle in the middle) olarak adlandırılır; çünkü Orta Pleistosen, türler arası sınırların bulanıklaştığı ve sıra dışı bireylerin sıkça ortaya çıktığı bir dönemdi.
Bu “arada kalmış” örneklere Afrika ve Avrasya’nın birçok yerinde rastlandı: Fas ve Tanzanya’dan Homo sapiens-benzeri bireyler ile Zambiya’dan, Maba 1 ile aynı döneme tarihlenen yarı Homo heidelbergensis özellikleri taşıyan kalıntılar bunlara örnek. İlginç bir şekilde, araştırmacılar Maba 1’in, bu Afrika örnekleriyle, Neandertallerden daha fazla benzerlik gösterdiğini ortaya koydu — üstelik arada bu kadar büyük coğrafi mesafe olmasına rağmen.
Tüm bu örnekler bir araya getirildiğinde, Maba 1 kafatası, Orta Pleistosen’de insan türleşmesinin ne kadar kaotik olduğunu gösteriyor. Bu dönem, farklı tarihöncesi insan soylarının birbirine ne kadar fazla benzediğini ve sınırların ne kadar geçirgen olduğunu gözler önüne seriyor. Sonuç olarak araştırmacılar, Maba 1 için en uygun tanımın belki de basitçe şu olduğunu söylüyor: “non-erectus” — yani erectus olmayan.
IFL Science. 29 Mayıs 2025.
Makale: Hui, J., Wu, X., & Balzeau, A. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >