Blog
Çin Milli Arkeoloji Programýný hayata geçiriyor
Arkeoloji Sanat Yayýnlarý - Yaþar Ýliksiz - Tarihçi Eðitmen Yazar
Sadece geçen yýl 1.700 arkeolojik kazý yapýlan Çin'de Milli Arkeoloji Planý hayata geçirilmeye çalýþýlýyor. Çin Ulusal Arkeoloji Programý; arkeolog sýkýntýsýný aþmayý, uzmanlaþmýþ ve geniþ bakýþ açýlý arkeolog sayýsýný artýrmayý, modern dünya arkeolojisi ile Çin arkeolojisi arasýndaki seviye farkýný aþmayý ve arkeoloji bilincini ulusallaþtýrmayý hedefliyor.
100. Yýlýný Kutlayan Çin Arkeoloji, önümüzdeki yýllarda dünya arkeolojisinde aðýrlýðýný hissettirmeyi hedefliyor.
Beþ Yýllýk Kalkýnma Planlarýna arkeolojiyi ilk kez geçen yýl (2021-25 Kalkýnma Planý) dahil eden Çin Halk Cumhuriyeti, 'Mili Arkeolojiyi Güçlendirme Programý' hazýrlayarak, planý hayata geçirmek için Çin'in ünlü arkeoloji akademilerinden uzman arkeologlardan oluþan bir komisyon oluþturdu.
Arkeolojik bilinci millleþtirme ekseninde 8 Odak Noktasý içeren Çin Ulusal Arkeoloji Programý'nda yer alan denizaþýrý arkeoloji hedefi çerçevesinde Çinli ve yabancý arkeologlar arasýndaki deðiþimler teþvik edilecek.
China Daily'de Wang Kaihao imzasý ile yayýnlanan "Arkeolojinin geleceðini beslemek" baþlýklý yorum haberde yer alan bilgilere göre; Çin Milli Arkeoloji Programý'nýn hayata geçirilmesi için seçilen 13 üniversitede çalýþmalara baþlandý.
Ýþte söz konusu yorum haberin tam metni:
Multidisipliner bilim, multidisipliner düþünürler gerektirir, program, ülkenin uzmanlýk alanýndaki boþluðu doldurmayý amaçlamaktadýr.
Ulusal Kültürel Miras Ýdaresi'ne göre, 2021'de Çin'de 1.700 arkeolojik kazý yapýldý. Geçen yýlki büyük buluntular, Sichuan eyaletinde Sanxingdui bölgesindeki 3.000 yýllýk altý yeni çukurdan, Shaanxi eyaletindeki Batý Han Hanedanlýðý Ýmparatoru Wen'in (MÖ 220 - MS 24) mozolesinin keþfinin doðrulanmasýna kadar uzanýyordu. 1921'de günümüz Henan eyaletinde Sanmenxia'da 5.000 yýllýk Yangshao kültürünün keþfine kadar uzanan arkeolojik çalýþmalar; modern Çin arkeolojisinin yüzüncü yýlýný kutlamak için muhtemelen en iyi hediyelerdi.
Çin Halk Cumhuriyeti Baþkaný Xi Jinping, Ekim ayýnda Çin arkeolojisinin 100. yýldönümünü kutlamak için düzenlenen törene gönderdiði tebrik mesajýnda geçen yüzyýlda Çin medeniyetinin derinliðini gösteren keþifleri överek "Çin'in milli özelliklerine sahip, Çin Ahlaký ve kültürü ile yoðrulmuþ bir arkeoloji disiplini geliþtirme" çaðrýsýnda bulunmuþtu.
Kasým ayýnda kültürel miras çalýþmasý kapsamýnda, arkeoloji, ilk kez ulusal düzeyde bir rehberde yer aldý ve Beþ Yýllýk Kalkýnma (2021-25) Planýna dahil edildi.
Program, ayrýca Çin'deki üst düzey akademilerinden oluþan bir küresel arkeoloji grubu oluþturmayý da hedefliyor.
Beþ Yýllýk Kalkýnma Planýna dahil edilmesine raðmen, Çin Arkeolojisi arkeolog sayýsý açýsýnda bir darboðaz içinde.
ÇÝn'de kazýlarý yönetme yetkisine sahip yalnýzca 1.000 arkeolog var, tüm arkeologlarýn sayýsý ise yaklaþýk 6.000 civarýnda.
Ulusal Kültürel Miras Ýdaresi Müdür Yardýmcýsý Song Xinchao "Çoðu arkeolog, özellikle zorlu akademik alanlarda ezici programlarla karþý karþýya ve saha deneyiminden yoksun. Kapsamlý saha deneyimi ve disiplinler arasý uzmanlýk gerektiren alanlarda elimizdeki arkeologlar yeterli deðil" diyor.
Arkeolog sayýsýndaki sýkýntýyý gidermek amacýyla yetkililer, Ocak ayýnda Çin Milli Eðitim Bakanlýðý ile iþbirliði içinde ulusal bir program baþlattý. Üst düzey üniversiteler ve önde gelen arkeoloji enstitüleri, en çok ihtiyaç duyulan akademik alanlarda doktora adaylarýný yeteneklerine göre yetiþtirmek için iþbirliði yapacak.
Her üniversite program için en fazla 10 doktora adayý seçecek. Seçilen doktora adaylarý, okullarýnýn ve iþbirliði yapýlan akademilerin kaynaklarýný kullanarak disiplinler arasý çalýþmalar konusunda eðitim alacaklar. Programýn maliyeti büyük ölçüde merkezi hükümet tarafýndan karþýlanacak. Program için Pekin Üniversitesi ve Çin Renmin Üniversitesi, Þanghay'daki Fudan Üniversitesi, Jiangsu eyaletindeki Nanjing Üniversitesi ve Hubei eyaletindeki Wuhan Üniversitesi de dahil olmak üzere on üç üniversite seçildi. Ortaklar arasýnda Çin Sosyal Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Pekin'deki Ulusal Arkeoloji Merkezi ve Saray Müzesi, Gansu eyaletinin Mogao Maðaralarýný yöneten Dunhuang Akademisi ve Xi'an'daki Shaanxi Arkeoloji Akademisi de dahil olmak üzere 16 önde gelen araþtýrma enstitüsü bulunuyor.
Nanjing Üniversitesi'nde arkeoloji profesörü olan He Yun'ao, "Bu, birinci sýnýf yetenekleri beslemek için önemli bir adým. Üniversiteler akademik araþtýrmaya odaklanýr, ancak iyi araþtýrmacýlar mutlaka iyi saha arkeologlarý deðildir. Bu açýdan özellikle enstitüler adaylara çok daha pratik fýrsatlar sunmalýdýr. Kýsa süreli programlar yetersiz kalýr" dedi.
"Bir öðrenci bu yýl bir sitede çalýþabilir ve sonraki yýl baþka bir yere gidebilir. Ama en iyiyi yetiþtirmek istiyorsak, onlarý belirli bir alanda daha uzun süre kök salmaya teþvik etmeliyiz." diyen Prof. He Yun'ao, "Bu yeni yaklaþým sayesinde, bir doktora adayý daha geniþ ufuklar geliþtirebilir ve sorunlarý farklý perspektiflerden çözme konusunda uzman olabilir" tavsiyesinde bulundu.
Kýdemli bilim adamlarý tarafýndan yapýlan birçok keþfe raðmen, Çin arkeolojisinde hala eksiklikler olduðunu belirten Prof. He Yun'ao, boþluklarý doldurmak için yeni nesillere ihtiyaç olduðunu belirtti.
Prof. He Yun'ao, sözlerini þöyle sürdürdü: "Yeni program, maðara tapýnaklarý, sualtý arkeolojisi, sýnýr bölgeleri ve doða bilimlerine yüksek teknoloji yaklaþýmlarý dahil olmak üzere sekiz özel odak noktasý içeriyor. Bu alanlara acilen ihtiyaç var, ancak doktora öðrencilerinin oryantasyonu genellikle en çok ihtiyaç duyulan þey tarafýndan deðil, danýþmanlarýnýn odak noktasý tarafýndan belirlenir. Yeni politika, öðrencilerin amirlerinin bile aþina olmadýðý alanlara katkýda bulunmalarýna yardýmcý olacak."
Her üniversite ve akademi için özel yetenek geliþtirme planlarý bu ayýn sonuna kadar Milli Eðitim Bakanlýðý'na sunulacak. Programdaki her katýlýmcý, ilgili akademik avantajlarýnýn deðerlendirilmesine dayalý olarak sekiz alandan bir veya iki özel alanda lider olarak atanacak. Öðrenciler asýl danýþmanlarýný takip ederken, diðer kurumlardan gelen uzmanlarlardan da takviye bilgiler elde edebilecek.
CASS Arkeoloji Enstitüsü'nde araþtýrmacýsý Liu Guoxiang'a göre, program Çinli ve yabancý arkeologlar arasýndaki deðiþimleri teþvik edecek, çünkü denizaþýrý arkeoloji sekiz odak alaný arasýnda yer alýyor.
1949'da 'Yeni Çin'in kurulmasýndan bu yana ilk kez 2018'de Mýsýr'da bir Çin saha projesi gerçekleþtirildi. Çinli arkeologlar sýnýr ötesinde Honduras, Kenya, Hindistan gibi ülkelerde ve eski Ýpek Yolu boyunca Çinli ve yabancý bilim adamlarýný içeren bir kaç projede yer alabildi.
Liu, "Çin medeniyetini küresel perspektifinde deðerlendirmemiz ve karþýlaþtýrmalý arkeoloji yoluyla bir medeniyetin nasýl doðup büyüdüðünü daha iyi anlamamýz gerekiyor. Denizaþýrý arkeolojiye nispeten geç baþladýk, ancak iþbirliði araþtýrma kapasitesini artýrmamýza yardýmcý olacak."
Hem Prof. He Yun'ao, hem de Liu Guoxiang, saha çalýþmasýna ek olarak arkeolojik teorinin önemini vurguladýlar:
Prof. He Yun'ao bu konuda “15 yýllýk doktora tezlerini gözden geçirme deneyimime dayanarak söyleyebilirim ki teori üzerine sadece bir avuç makale alýyoruz, tezlerin büyük çoðunluðu belirli vakalara odaklanýyor. Ancak, modern arkeoloji, artýk beþeri bilimlerin ötesine geçerek çok çeþitli doða bilimlerine ve mühendisliðe kadar uzandý. Daha bütüncül bakýþ açýsý geliþtirmiþ uzmanlar yetiþtirmek gerekiyor" dedi.
Liu Guoxiang, "Mevcut pedagojimiz, arkeologlarý belirli türdeki sitelere odaklanmalarý için eðitme eðilimindeyken geliþtirdiðimiz program, kapsamlý çalýþmalar gerektiren komplike bir sistem içeriyor. Yeni bir çerçeve oluþturmak için çok yönlü insanlara ihtiyacýmýz var."
Liu, Çin'in milli özelliklerine sahip sistematik bir arkeoloji teorisinin de küresel akademik deðiþime katkýda bulunacaðýný savunarak þunlarý söylüyor: "Geçen yüzyýlda çok fazla materyal topladýk, ancak öðrendiklerimize yabancý teorileri uygulayamayýz. Eski Çin uygarlýðýnýn çekiciliðini göstermek için kendi düþüncelerimizi ve deneyimlerimizi dahil etmeliyiz"
-----------------------------------------------------
Kaynak: https://global.chinadaily.com.cn/a/202202/16/WS620c4adba310cdd39bc86cfc.html
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >