Blog

Muon taramalarý, duvarýn yaklaþýk 650 yýl önce inþa edilmesinden bu yana büyüyen ve modernleþen Çin’in Xi’an kentindeki eski bir kale duvarýndaki kusurlarý ve arkeolojik sürprizleri bulmaya yardýmcý oluyor.

Çin’in merkezinde bulunan Xi’an, Zhou, Qin, Han ve Tang Hanedanlarýnýn baþkenti ve Ýpek Yolu’nun doðu ucuydu. Nükleer fizikçi Zhiyi Liu, Xi’an’ýn surlarýnda tespit edilen anormalliklerin inþaat kusurlarý veya belki de gizli yapýlar olabileceðini söylüyor.

Yaklaþýk 650 yýl boyunca, Çin’in Xi’an kentindeki kale duvarlarý, merkezi þehrin etrafýnda güçlü bir bariyer görevi gördü. 12 metre yüksekliðinde ve 18 metre kalýnlýðýndaki duvarlar, müon adý verilen atom altý parçacýklar dýþýnda neredeyse her þeye karþý geçirimsiz.

Þimdi ise nüfuz etme yetenekleri sayesinde müonlar, bir zamanlar ilk Ming Hanedanlýðýnýn hazinelerini koruyan ve artýk baþlý baþýna bir ulusal mimari hazine olan duvarlarýn yüzyýllar boyunca ayakta kalmasýný saðlamanýn anahtarý olabilir.

Araþtýrmacýlarýn Journal of Applied Physics’te yayýmladýklarý rapora göre, geliþtirilmiþ bir tarama yöntemi, herhangi bir arkeolojik yapý için þimdiye kadar üretilmiþ en yüksek çözünürlüklü müon taramalarýný saðladý.

Taramalar, Xi’an surlarýnýn bir bölümünün içinde bir metre kadar küçük iç yoðunluk dalgalanmalarýný ortaya çýkardý. Çin’deki Lanzhou Üniversitesi’nden nükleer fizikçi Zhiyi Liu, bu dalgalanmalarýn, tehlikeli kusurlarýn veya keþif ve araþtýrma için arkeolojik açýdan ilginç gizli yapýlarýn iþaretleri olabileceðini söylüyor.

Müonlar, Xi’an kale duvarlarýnýn bir bölümünde yoðunluk anormallikleri ortaya çýkardý. Bu çizimdeki tüm renkler, yoðunluklarýn yapý için ortalamanýn altýnda olduðu yerleri gösterirken, daha mavi kýsýmlar yoðunluðun en düþük olduðu yerleri gösteriyor. C: G. Liu et al. 2023.

Müonlar elektron gibidir, sadece daha aðýrdýr. Kozmik ýþýnlar denen yüklü parçacýklar atmosfere çarptýðýnda oluþan müonlar gezegenin her yerine yaðar.

Müonlar, topraðýn ve taþýn derinliklerine gidebilmelerine raðmen, karþýlaþtýklarý malzemeye baðlý olarak daðýlýr veya emilirler. Malzemenin içinden geçenleri saymak, onlarý volkanýn iç kýsýmlarýný incelemek, piramitleri gizli odalar için taramak ve hatta X-ýþýnlarýna dayanýklý kaplarda saklanan kaçak mallarý aramak için yararlý kýlar.

Müonlar sürekli aþaðý akmasýna raðmen, sayýlarý o kadar küçüktür ki, araþtýrmacýlar surlarýn 3-B taramalarý için yeterli veri toplamak üzere her seferinde bir hafta boyunca altý detektör yerleþtirmek zorunda kaldýlar.

Xi’an duvarlarýnýn içindeki tehlikeli kusurlarý veya tarihsel sürprizleri gösterebilecek herhangi bir yoðunluk dalgalanmasýnýn nasýl ele alýnacaðýný belirlemek artýk konservatörlere kalmýþ.

Science News. 30 Ocak 2023.

Makale: Liu, G., Luo, X., Tian, H., Yao, K., Niu, F., Jin, L., … & Liu, Z. (2023).

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >