Dinozorlarýn yeryüzünde belirmesinden yaklaþýk 260 milyon yýl önce yeryüzünde Dicynodont adý verilen bir grup omurgalý memeli hayvan yaþýyordu.

Filer ve domuzlar gibi dýþarý sarkan diþleri ve kaplumbaða benzeri gagalarý olan tuhaf otoburlarýn neslinin, Geç Triyas Döneminde yok olduðu tahmin ediliyordu.

210 milyon yýl önce, dinozorlar ortaya çýktýklarýnda Dicynodontlarýn neslinin çoktan kuruduðu sanýlýyordu.

 AYAK ÝZLERÝ ONLARIN HÂLÂ YAÞADIÐINA ÝNANDIRAMAMIÞTI

1950'li yýllarýnda dicynodontslara ait olabilecek bazý ayak izleri, dinozor ayak izleri arasýnda tespit edilmiþti. Paleontologlara göre bu normal deðildi. Çünkü dinozorlar çaðýnda dicynodont türünün neslinin tükenmiþ olmasý gerekiyordu. Onlarýn dinozorlarla birlikte yaþamasý teorik olarak mümkün görünmüyordu.

Bu nedenle söz konusu izler, paleontoloji tarihine 'hayalet' fosil ayak izleri olarak geçti.

Güney Afrika'da dicynodontlarýn ayak izlerine benzer izler, dinozorlarýn ayak izleri ile yanyana bulunmuþtu ama iki türün bir arada yaþamasýný imkansýz olduðunu düþünen bilimadamlarý fosil kayýtlarýný "hayalet dicynodont izleri" olarak tutmuþ ve ayaklarý Dicynodontlarý andýran bir dinozor türü olabileceðini ileri sürmüþlerdi.

Hayalet Dicynodont ayak izleri, paleontologlar tarafýndan onlarýn sanýldýðýndan daha uzun süre hayatta kaldýklarýna dair yeterli kanýt sayýlmamýþtý.

HAYALET AYAK ÝZLERÝNÝN ONLARA AÝT OLDUÐU KANITLANDI

Oysa bu bir yanýlgýydý. Çünkü 19. yüzyýlda tarih öncesi çaðlara meraklý bir keþiþ tarafýndan keþfedilen fosiller, memeli benzeri otçul, hem sürüngenleri hem de omurgalý kara hayvanýný andýran gagalý çeneli ve erkeklerde çenenin yanýndan dýþa uzanan iki diþi daha bulunan "dicynodon"lara ait çýktý. Üstelik fosiller Geç Permiyen ve Triyas dönemlerine tarihleniyordu.

Bu fosiller üzerinde yapýlan yeni bilimsel çalýþma, "hayalet" izlerin de Dicynodontlarý ait olduðunu doðruluyor ve bu tuhaf memeli otoburlarýn dinozorlarla birlikte yaþadýðýný kanýtlýyor.

1870 yýlýnda keþfedilen fosil koleksiyonu üzerindeki araþtýrma, antik ekosistemler hakkýndaki bilgileri artýrýrken, ayak izlerinin ve amatör bilim adamlarýnýn keþiflerinin de sýklýkla gözden kaçan önemini gösteriyor.

Kuzey Carolina Doðal Bilimler Müzesi Paleontoloji Araþtýrma Küratörü ve konuyla ilgili makalenin yazarý Dr. Christian Kammerer; "Her ne kadar paleontolojik keþifler yeni saha çalýþmalarýndan gelmeye eðilimli olsa da çoðu müzelerde bulunan fosil örneklerinden yola çýkýlarrak önemli sonuçlara ulaþýlabiliyor. Bu gizemi çözen ayakizleri 1870'lerde Alfred "Gogga" Brown tarafýndan Güney Afrika'da toplandý. Brown, amatör paleontolog olan bir keþiþti.  Brown, topladýðý fosilleri, 1876'da Viyana'daki Doða Tarihi Müzesi'ne göndermiþti. Ýzler müzenin koleksiyonuna alýnmýþ ama ondan sonra üzerinde çalýþýlmamýþtý. Viyana'daki Brown koleksiyonlarýnýn büyük ölçüde araþtýrýlmamýþ olduðunu biliyordum. Öte yandan Geç Triyas koleksiyonlarýnýn sadece dinozor fosillerinden oluþtuðuna dair genel kaný vardý. Bu açýdan araþtýma sonuzu büyük sürpriz oluþturdu.  'Diinozor' fosillerinin arasýnda,  dikenodont çene ve kol kemikleri olduðunu fark ettim” dedi.

Kammerer; "Çalýþma esnasýna, dinozodontlara ait kafatasý, bacak ve omurga parçalarý ile yine ona ait kemikler buldum. Bu çok heyecan verici. Bir asýrdýr bu koleksiyon müzede olmasýna raðmen, kime aralarýnda Güney Afrika'nýn Geç Triyas döneminde yaþamýþ bir  dikenodontun iskelet parçalarý yer aldýðýný fark edememiþti. Bu noktadan önce, dicynodontlarýn o çaðda da yaþadýðýnýn tek kanýtý 1950'lerde Güney Afrika Geç Triyasýnda bulunan ve onlara ait olduðuna þüphe ile yaklaþýlan ayak izleriydi.Þimdi Pentasauropus incredibilis ((Ýnanýlmaz beþ parmaklý kertenkele ayaðý) türüne ait kýsa beþ parmaklý ayak izlerinin Geç Triyas'ta yaþayan yaþlý dicynodontlara ait olduðuna dair kuþku kalmadý.  Amatör paleontolog "Gogga" Brown'ýn paleontolojiye katkýlarý sayesinde bunu kanýtladýk. Bu nedenle de yeni keþfedilen dicynodontu "Pentasaurus goggai" olarak isimlendirdik. Pentasaurus vakasý, tanýmlanamayan fosillerin, tarih öncesini daha iy anlamak için yeniden incelenmesi gerektiðini de gösteriyor.  140 yýl önce büyük ölçüde göz ardý edilen 'Gogga' Brown gibi amatör araþtýrmacýlarýn, ayak izlerinden elde deilen kanýtlarla, bugün büyük bir gizemi aydýnlanttýk" þeklinde konuþtu. 

Zülfikar Emin

Kaynak: Arkeolojikhaber

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >