Psittacosaurus (dinozor) ve Repenomamus’un (memeli) birbirine dolanmış iskeletlerini ve bunların ölümden hemen önceki etkileşimlerini gösteren fosil. NOT: Ölçek çubuğu 10 cm’ye eşit. C: Gang Han

Çin ve Kanada’dan uzmanlar, yaklaşık 125 milyon yıl öncesine ait, etobur bir memelinin kendisinden daha büyük otçul bir dinozora saldırdığı dramatik bir anı gösteren alışılmadık bir fosili tanımladılar.

Scientific Reports dergisinde yayımlanan çalışmanın ortak yazarı ve Kanada Doğa Müzesi’nden paleobiyolog Dr. Jordan Mallon, “İki hayvan ölümcül bir savaşa kilitlenmiş, iç içe geçmiş durumda ve bu, bir memelinin bir dinozora yönelen gerçek yırtıcı davranışını gösteren ilk kanıtlar arasında.” diyor.

Bu fosilin keşfi, dinozorların baskın hayvanlar olduğu Kretase döneminde dinozorların memeli çağdaşlarından çok az tehdit aldığı görüşüne meydan okuyor. Nadir bulunan fosil şu anda Çin’in Shandong Eyaletindeki Weihai Ziguang Shi Yan Okul Müzesi’nin koleksiyonlarında bulunuyor.

İyi korunmuş fosildeki dinozor, yaklaşık iri bir köpek büyüklüğünde olan Psittacosaurus’un bir türü olarak tanımlandı. Bitki yiyen psittacosaur’lar, bilinen en eski boynuzlu dinozorlar arasındaydı ve yaklaşık 125 ila 105 milyon yıl önce, Erken Kretase döneminde Asya’da yaşamıştı.

Psittacosaurus (dinozor) ve Repenomamus’un (memeli) birbirine dolanmış iskeletlerini gösteren fosil, memelinin dinozorun kaburgalarını ısırdığını ve avını kavradığını gösteren büyütülmüş kesitler. Ölçek çubuğu 10 cm’ye eşit. C: Gang Han

Söz konusu fosildeki memeli ise, Repenomamus robustus adı verilen porsuk benzeri bir hayvandı. Dinozor standartlarına göre büyük olmasa da, memelilerin henüz Dünya’ya hakim olmadığı bir zamanda, Kretase döneminde en büyük memeliler arasındaydı.

Bu keşiften önce paleontologlar, daha önce memelinin midesinde bulunan otoburun fosilleşmiş yavru kemikleri nedeniyle Psittacosaurus da dahil olmak üzere Repenomamus’un dinozorları avladığını biliyorlardı.

Mallon, “Bu iki hayvanın bir arada yaşıyor olması yeni değil, ancak bu şaşırtıcı fosil sayesinde bilimde yeni olan şey, gösterdiği yırtıcı davranış.” diyor.

Fosil, 2012 yılında Çin’in Liaoning Eyaletinde bulundu ve her iki iskelet de neredeyse bütün haldeydi. Eksiksiz olmaları, “Çin’in Pompeii Dinozoru” olarak adlandırılan Liujitun fosil yatakları olarak bilinen bir bölgeden gelmelerinden kaynaklanıyor. Bu isim, bölgedeki birçok dinozor, küçük memeli, kertenkele ve amfibi fosiline, bir veya daha fazla volkanik patlamanın ardından çamur kaymalarıyla aniden toplu halde gömülen hayvanlara atıfta bulunuyor.

Repenomamus robustus’u Psittacosaurus lujiatunensis’e saldırırken gösteren çizim, yaklaşık 125 milyon yıl önce volkanik bir akışının her ikisini de gömmesinden birkaç dakika önce. C: Michael Skrepnick

Fosilin yakından incelenmesi, Psittacosaurus’un arka ayakları vücudunun her iki yanında katlanmış olarak yüzüstü yattığını gösteriyor. Repenomamus’un gövdesi sağa kıvrılıyor ve daha büyük dinozorun çenesini kavrayarak avının üzerine oturuyor. Memeli ayrıca bazı kaburgaları ısırıyor ve Repenomamus’un arka ayağı dinozorun arka ayağını tutuyor. Mallon, “Kanıtlar, aktif bir saldırının sürmekte olduğunu gösteriyor.” diyor.

Mallon, paleobiyolog Xiao-Chun Wu ve meslektaşları, bu memelinin sadece ölü bir dinozoru yiyor olma olasılığını elediler. Örneğin, dinozorun kemiklerinde diş izi yok, bu da cesedi üzerinde leşçilik yapılmadığını, daha çok avlandığını gösteriyor. Ve dinozor, memeli ona gelmeden önce ölmüş olsaydı, iki hayvanın bu kadar birbirine dolanması pek olası değildi. Repenomamus’un Psittacosaurus’un üzerindeki konumu, onun aynı zamanda saldırgan olduğunu gösteriyor.

Daha büyük avlara saldıran daha küçük hayvanların analojileri modern dünyada biliniyor. Mallon ve Wu, bazı yalnız kurtların karibu ve evcil koyunlar da dahil olmak üzere daha büyük hayvanları avladıklarının bilindiğini belirtiyor. Ve Afrika savanasında vahşi köpekler, çakallar ve sırtlanlar hala hayatta olan avlara saldırır ve avlar genellikle şok halinde yere yığılır.

125 milyon yıl önce Psittacosaurus’un (dinozor) Repenomamus (memeli) tarafından saldırıya uğradığını gösteren rekonstrüksiyonu. C: Michael Skrepnick

Mallon, “Fosilde gördüğümüz durum bu olabilir, Repenomamus aslında Psittacosaurus’u hala canlıyken yiyordu – her ikisi de sonrasındaki korkunç olaylarda ölmeden önce.” diyor.

Araştırma ekibi makalelerinde, Çin’deki Lujiatun fosil yataklarından volkanik olarak oluşan tortuların, türler arasındaki etkileşimlere dair yeni kanıtlar sağlamaya devam edeceğini tahmin ediyor.

Canadian Museum of Nature. 18 Temmuz 2023.

Makale: Han, G., Mallon, J.C., Lussier, A.J.et al. (2023).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >