Arþiv

Çocuk Kitaplarýmýz

Sare

Strabon

Blog

Oca8

En Eski Piþirilmiþ Bitki Kalýntýlarý Afrika’da Bulundu

 |  Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri  |  Yorum: 0 yorum

etiketler  bitkikarbonhidratpaleodiyetpiþirmesebzeyumru

En Eski Piþirilmiþ Bitki Kalýntýlarý Afrika’da Bulundu

Güney Afrika’daki maðarada 170.000 yýllýk küllerde bulunan kömürleþmiþ parçalar, þimdiye kadar bilinen en eski piþirilmiþ kök sebzeleri çýktý.

Ýnsanlar çok uzun zamandýr piþmiþ sebze yiyorlar. C: Getty

Bulgular, gerçek ‘paleo diyetin’ modern patateslere benzer þekilde karbonhidrat bakýmýndan zengin birçok kavrulmuþ sebzeyi içerdiðini gösteriyor.

Araþtýrma lideri Lyn Wadley, “Bence insanlar karbonhidratlar ve proteinlerin bir kombinasyonundan oluþan çok dengeli bir diyet ile besleniyorlardý.” diyor.

Araþtýrma ekibi 2016 yýlýnda Güney Afrika’daki Border maðarasýnda bir kül tabakasýnda düzinelerce kömür parçasý buldu. Bu kül tabakasý, erken insanlarýn ateþlerinden geriye kalmýþtý.

Border Maðarasý kazýlarý. C: Dr. Lucinda Backwell

Sonraki yýllarda yüzlerce modern bitkinin kömürleþmiþ kalýntýlarýný bir mikroskop altýnda inceleyen ekip, nihayetinde kömür parçalarýný Hipoksis cinsinden bir bitkinin rizomlarý (yeraltý gövdeleri) olarak tanýmlayabildi.

Daha önce kök sebzelerin ve diðer bitkilerin tohumlarý, Ýsrail’de erken insanlarýn yaþadýðý 800.000 yýllýk bir arkeolojik alanda bulunmuþtu, ancak yeni bulgular bitkileri piþirmenin ilk açýk kanýtý.

Wadley, “Hipoks bitkilerinin rizomlarý patates gibi karbonhidratlar açýsýndan zengin olabilir, ancak bir yer elmasý gibi tadý vardý.” diyor. Bu bitkiler günümüzde hala yeniliyor, ancak aþýrý sömürü nedeniyle nadir hale geldiler.

Güney Afrika’da yer alan Lebombo daðlarýndaki Border Maðarasý giriþi. C: Ashley Kruger

Rizom parçalarýnýn bolluðu, kavrulmuþ kök sebzelerin, erken insanlarýn çok fazla et yediðine dair popüler düþüncenin aksine, diyetin ortak bir parçasý olduðunu gösteriyor. Paleo diyetin, atalarýmýzýn yediklerine dayanan çoðu versiyonu, insanlarýn patateslerin yaný sýra tahýllardan da kaçýnmasýný tavsiye ediyor.

Wadley, “Korkarým paleo diyet gerçekten yanlýþ bir isimlendirme.” diyor.

Erken insanlarýn ne yediðine dair fikirlerimiz, bitki kalýntýlarýnýn günümüze ulaþma olasýlýðýnýn, hayvan kemiklerinden daha az olmasý ve araþtýrmacýlarýn nadiren onlarý aramasý nedeniyle çarpýtýlmýþ olabilir.

Hypoxis angustifolia. C: Dr. Lyn Wadley

Wadley, “Birçok arkeolog botanik kalýntýlarla ilgilenmiyor” diyor.

Bir Hipoks türüne yaygýn olarak Afrika patatesi (Hypoxis hemerocallidea) denirken, bu bitkinin sarý rizomlarý acýdýr ve gýda yerine týbbi amaçlar için kullanýlýr. Border Maðarasý insanlarý muhtemelen çok daha lezzetli olan Hypoxis angustifoli gibi beyaz rizomlu bir tür yiyorlardý.


New Scientist. 2 Ocak 2020.

Makale: Wadley, L., Backwell, L., d’Errico, F., & Sievers, C. (2020). Cooked starchy rhizomes in Africa 170 thousand years ago. Science, 367(6473), 87-91.

https://arkeofili.com/

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >

Yazýya Yorum Ekleyin

* Takma ad kullanabilirsiniz

* Yorumunuzda görülmeyecektir

 Evet   Hayýr* Her defasýnda yeniden girmemeniz için