Kartaca şehrinde bulunani Fenikeli bir adamın 2,500 yıllık iskeleti üzerinde yapılan antik DNA incelemesi, Avrupalı bir gen soyundan geldiğini ortaya koydu. Çalışma ile ilk defa Fenikeli bir insanın mitokondriyel genomu çıkarılmış oldu.

“Byrsa’lı Genç Adam” ya da “Ariche” olarak bilinen Fenikeli adamın DNA incelemesi, nadir görülen bir Avrupa haplogrubuna mensup olduğunu gösterdi. (Haplogrup: ortak bir atası olan genetik grup.) Bu sonuç da adamın annesinden gelen soyun, Kuzey Akdeniz kıyılarında bir yerle, büyük ihtimalle İber Yarımadası’yla ilişkilendiriyor.

Araştırmanın başındaki Profesör Lisa Matisoo-Smith, bulguların Avrupa mitokondriyel haplogruplarından U5b2c1’in Kuzey Afrika’da bulunan ilk kanıtını ortaya çıkardığını söyledi. Böylece bu haplogrubun Kuzey Afrika’ya gelişi de MÖ 6. yüzyılın sonuna tarihlenmiş oldu.

Profesör Matisoo-Smith “U5b2c1, Avrupa’daki en eski haplogruplardan biri olarak kabul ediliyor ve buradaki avcı-toplayıcı gruplarla ilişkilendiriliyor. Modern popülasyonlarda çok nadir görülüyor ve Avrupa’da %1’den az oranlarda bulunuyor. İLgin olarak analizimiz, Ariche’in mitokondriyel genomunun en yakın eşleşmesinin, günümüzde Portekiz’de yaşayan biriyle olduğunu gösterdi” diyor.

Fenikelilerin günümüzde Lübnan’ın bulunduğu bölgede ortaya çıktığı düşünülse de, etkileri, yeni yerleşimler ve ticaret merkezleri kurdukları tüm Akdeniz’e ve batıdaki İber Yarımadası’na kadar yayılmıştır. Kuzey Afrika’daki Tunus’taki Kartaca şehri, koloniciler tarafından bir Fenike limanı olarak kurulmuştu ve daha sonraki dönemde Fenike ticaretinin bir merkezi oldu.

Araştırmacılar hayatta olan 47 Lübnanlı’nın mitokondriyel DNA’sını incelede ve hiçbirinde U5b2c1 haplogrubu olmadığını gördü.

Önceki araştırmalar ise U5b2c1’in, kuzey-batı İspanya’daki bir arkeolojik alanda bulunan 2 avcı toplayıcının genomunda bulunduğunu göstermişti.

Matisoo-Smith “Orta Doğu’dan gelen bir çiftçi nüfusu dalgası bu avcı-toplayıcıların yerini almış olsa da, bu avcı-toplayıcılara ait soylar, İber yarımadasının güneyinde ve kıyıdan uzaktaki adalarda daha uzun süre boyunca devam etmiş olabilir. Daha sonra da Fenikeli ticaret ağları aracılığıyla, bir sentezin yaratıldığı Kartaca’ya taşınmışlardır” diyor.

Profesör, Fenike kültürünün ve ticaretinin Batı uygarlığı üzerinde büyük bir etkisi olduğunu söylüyor. Bunlardan en önemlilerinden birisi de ilk alfabetik yazı sistemini başlatmış olmaları.

“Fakat Fenikelilerin hakkında, Romalı ve Yunan rakipleri tarafından büyük ihtimalle taraflı olarak yazılmış açıklamalar dışında, hala çok az şey biliyoruz. Umarız ki bizim elde ettiğimiz bulgular ve halen devam eden diğer araştırmalar, Fenikeli insanların kültürleri, kökenleri ve yarattığı etkilere daha fazla ışık tutacak.”

---

University of Otago basın bildirisi

Arkeofili.com