İskoçya’nın Cramond bölgesinde bulunan “tuvaletteki cesetlerin” izotop analizi, birçoğunun İskoçya’dadoğum yerlerinden yüzlerce kilometre uzakta öldüklerini ortaya koyuyor.

Bir zamanlar Edinburgh yakınlarındaki bir Roma hamamının tuvaletinde (latrina) bulunan dokuz yetişkin ve beş bebeğe ait iskelet kalıntıları, onlarca yıldır arkeologların ve halkın merakını uyandırıyor.

1975’te Cramond’da keşfedilen iskeletlerin, başlangıçta 14. yüzyıldan kalma bir veba veya gemi kazasının kurbanları oldukları düşünülüyordu.

Daha sonra radyokarbon tarihleme, onların 800 yıl daha önce yaşadıklarını, 6. yüzyıla veya erken Orta Çağ dönemine ait olduklarını gösterdi.

Aberdeen Üniversitesi tarafından yürütülen yeni biyoarkeolojik çalışma, onların yaşamlarıyla ilgili daha fazla ayrıntıyı gün ışığına çıkardı ve grubun birçoğunun, Cramond bölgesini kendi yaşam alanları yapmak için bütün İskoçya’yı dolaştıklarını ortaya çıkardı.

Bu araştırma, yalnızca bu önemli yer hakkındaki bilgimizi değil, aynı zamanda ülkenin batıda Dál Riata’daki Scotti, kuzey İskoçya’nın çoğunda Piktler arasında geniş bir şekilde bölündüğü erken Orta Çağ döneminde İskoçya’daki ve güney Britanya’daki insanların hareketliliği ve bağlantılarına dair bilgilerimizi de genişletiyor .

Araştırmacılar, bir zamanlar Roma kalesindeki bir hamamın tuvaletinden çıkarılan grubun kemiklerini ve dişlerini incelediler ve onlara “tuvaletteki cesetler” ismini uygun gördüler.

Araştırmacılar, izotop analizlerini kullanarak gruptaki yetişkinlerin her birinin diyeti ve kökeni hakkında bilgi sahibi oldular. Araştırmanın kıdemli yazarı Profesör Kate Britton, birbirlerine çok yakın bir yere gömülmelerine rağmen – ki bu onların tek bir aile olduğu varsayımına yol açar – bazılarının yüzlerce kilometre uzakta büyüdüğünü keşfetmelerine şaşırdıklarını söylüyor.

Britton, “Yaşam boyunca tüketilen yiyecek ve su, vücutta beslenme ve hareketlilik alışkanlıklarını gösteren belirli bir imza bırakır.” diyor.

“Diş minesi, özellikle yaklaşık üç ila altı yaş arasında oluşan dişler, bir kişinin nerede büyüdüğü hakkında kimyasal bilgiler içeren küçük zaman kapsülleri gibi davranır.”

“Kalıntıları incelediğimizde, bunlardan altı tanesinin Cramond bölgesinde yetişen bireylerden beklediğimiz ile tutarlı kimyasal imzalar taşıdığını gördük, ancak içlerinden ikisi – bir erkek ve bir kadın – diğerlerinden çok farklıydı.

“Bu, diğerlerinden farklı olan kadının cesedinin analizi onun kökenin batı kıyıları olduğunu fakat çocukluklarını başka bir yerde geçirdiklerini gösteriyor.”

“Erkek bunun yerine Loch Lomond bölgesine özgü bir izotopik imzaya sahipti. Bu yüzden Cramond’a bir iç bölgeden gelmiş olması olası.”

Arkeolojik ve Antropolojik Bilimler dergisinde yayımlanan bulgular, İskoçya’daki erken Orta Çağ nüfus hareketliliğine ilişkin ilk bilgilerden birini ortaya koyuyor.

Doktora sonrası araştırmacı ve çalışmanın baş yazarı Dr. Orsolya Czére şunları ekledi: “Bu, birincil edebi kaynaklardan bireylerin yaşamları hakkında çok az şey toplanabilecek, tarihsel olarak zor bir zaman dilimi. Bildiğimiz şey, politik ve sosyal olarak çalkantılı bir dönem olduğu.” diyor.

“Özellikle İskoçya’da, kanıtlar az ve bireysel hareket kalıpları ve yaşam öyküleri hakkında çok az şey biliniyor. Bunun gibi biyoarkeolojik çalışmalar, erken Orta Çağ İskoçya’sında ve ötesinde kişisel hareket hakkında bilgi sağlamanın anahtarı.”

“Genellikle bu dönemde seyahatin, bugün yaptığımız gibi yollar olmadan ve zamanın siyasi bölünmeleri göz önüne alındığında sınırlı olacağı varsayılır. Cramond’daki mezarların ve İskoçya’daki diğer erken Orta Çağ mezarlık alanlarının analizi, şunu ortaya koyuyor: Başlangıçta büyüdüğünüz yerden uzağa gömülmek alışılmadık bir şey değildi.”

“Daha önceki araştırmalar, buraya gömülenlerin yüksek sosyal statüye, hatta soylulara ait olduğunu öne sürmüştü. Yeni analizlerimize dayanarak söyleyebileceğimiz şey, bunların, onları ülkenin dört bir yanına getiren yaşamlara sahip olan, iyi bağlantıları olan bireyler olduğuydu.”

“Bu, erken Orta Çağ İskoçya ve İngiltere’sinin farklı popülasyonlarının nasıl etkileşime girdiğini çözmede önemli bir adım.”

Coğrafi hareketliliğe dair kanıtlara rağmen, sosyal gerilimler hala yüksek olabilir. Cramond’daki birkaç iskelet, bazı kişilerin şiddetli sonlarla karşılaşmış olabileceğini gösteriyor.

Edinburgh Üniversitesi’nden osteoarkeolog ve yardımcı yazar Dr. Ange Boyle şunları söylüyor: “İnsan kalıntılarının ayrıntılı osteolojik analizi, Roma tuvaletinde bırakılan bir kadın ve küçük çocuğun şiddetli ölümlere maruz kaldığını belirledi. Sert bir cismin kafataslarına verdiği darbeler (muhtemelen bir mızrağın dipçik ucuydu)ölümcül olabilirdi. Bu kanıt, söz konusu dönemin yüksek düzeyde şiddet ile karakterize edildiğinin önemli bir teyidini sağlıyor.”

Edinburgh Şehri Belediye arkeoloğu, Cramond’daki araştırmalarda ortak yazar ve baş arkeolog olan John Lawson, yeni bulguların Cramond bölgesinin önemini daha da vurguladığını söylüyor.

“Bu makale, bizler ile, Aberdeen ve Edinburgh Üniversitelerinden ortak yazarlarımız arasındaki harika işbirliğinin bir sonucu oldu. İzotopik araştırmadan elde edilen nihai sonuçlar, bize arkeolojik kanıtlar ve 6. yüzyılda seçkin toplumun hareketine bir pencere açan 2015’te ki ilk sonuçları doğruladı.

“Özellikle, bu dönemde Cramond’un bu önemli kargaşa döneminde İskoçya’nın kilit siyasi merkezlerinden biri olduğu inancımızı desteklememize yardımcı oluyor. Eski Roma Kalesi Hamamı’na gömülen kişilerle ilgili bazı soruları yanıtlamamıza yardımcı oldu. Karanlık Çağlar boyunca İskoçya ve Kuzey Britanya’nın tarihi hakkında bilinenler üzerinde önemli bir etkiye sahip olduklarından, daha fazla bulguyu yayınlamak için birlikte çalışmaya devam etmeyi umuyoruz.”

---

University of Aberdeen. 28 Mart 2022.

Makale: Czére, O., Lawson, J.A., Müldner, G.et al.(2022).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >