Blog
Kayseri'de Eski Bir Çöp Sahasının Altında 2.000 Yıllık Roma Hipodromu Keşfedildi
Günümüzde Bitpazarı olarak bilinen popüler bir açık hava pazarına ev sahipliği yapan bu alan, onlarca yıl boyunca moloz ve şehir atıkları için bir çöplük olarak kullanıldı.
www.arkeonews.com
Türkiye'nin orta kesimlerindeki araştırmacılar, Kayseri'de bir zamanlar belediyeye ait çöp sahasının altında gömülü 2 bin yıllık bir Roma hipodromunun (Roma Circus) keşfedildiğini doğrulayarak önemli bir arkeolojik atılım gerçekleştirdi .
Günümüzde Bitpazarı olarak bilinen popüler bir açık hava pazarına ev sahipliği yapan bu alan, onlarca yıl boyunca moloz ve şehir atıkları için bir çöplük olarak kullanıldı. Ancak bu moloz katmanlarının altında, Anadolu'nun Roma dünyasının en görkemli kalıntılarından biri yatıyor: Antik Caesarea kentinde, bir zamanlar atların coşkulu kalabalıkların önünde yarıştığı geniş bir arena.
Kayıp Bir Anıtın Ortaya Çıkarılması
Bu keşif, Efes ve Bergama'da keşfedilenlerden sonra Anadolu'da bilinen üçüncü Roma hipodromu oldu. Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan proje , 19. yüzyıl gezginlerinin notları ve haritalarının incelenmesiyle başladı.
Yunan bilim insanı Gregorios Bernardakis tarafından çizilen bu belgelerden biri, "Sirk" olarak adlandırılan gizemli bir yapıyı işaret ediyordu. Belediye uzmanları bu tarihi haritayı modern hava fotoğraflarıyla bir araya getirdiklerinde, kentsel peyzajın altında gizlenmiş ince bir oval şekil fark ettiler.
Daha sonraki arkeojeofizik araştırmalar, tipik bir Roma hipodromu planına (at ve araba yarışları için kullanılan uzun bir arena) uyan devasa yeraltı temellerinin varlığını doğruladı. İlk ölçümler, yapının yaklaşık 450 metre uzunluğunda olduğunu ve bu sayede bölgenin bilinen en büyük örneklerinden biri olduğunu gösteriyor.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan proje, 19. yüzyıl gezginlerinin notları ve haritalarının incelenmesiyle başladı. Kaynak: Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Eski Bir Çöp Sahasının Altında Gömülü
Ancak aynı zemin 20. yüzyılda kökten değiştirildi. Arşiv fotoğrafları ve haritalar, bölgenin 1950 ile 1980 yılları arasında Kayseri'nin ana çöp sahası olarak kullanıldığını gösteriyor. Bu dönemde, alanda yaklaşık 20 metre moloz ve atık birikti.
Yerel tarihçi Mustafa Cingil, bu paradoksu hem hayranlık hem de pişmanlık karışımı bir duyguyla şöyle açıkladı:
"Daha önceki belediye yönetimleri sırasında, arazi çöplük ve depolama alanı olarak kullanılıyordu. Sonuç olarak, antik hipodrom şu anda on binlerce ton molozun altında gömülü durumda."
İronik bir şekilde, bu kasıtsız gömülme, yapının modern yapılaşmadan korunmasına yardımcı olmuş olabilir. Yüzeyin altında, hipodromun hatları bozulmadan kalmış; kavisli uçları, Beştepeler Parkı'nın etrafındaki hafif eğimli yamaçlarda hâlâ görülebilmektedir.
İlk ölçümler, yapının yaklaşık 450 metre uzunluğunda olduğunu ve bu sayede bölgenin bilinen en büyük örneklerinden biri olduğunu gösteriyor. Kaynak: Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Derin Köklere Sahip Bir Şehir
Keşif, Kayseri'nin katmanlı tarihine olan ilgiyi de yeniden canlandırıyor. Helenistik dönemde Mazaka adıyla bilinen şehir, Kapadokya kralları döneminde Eusebia adını almış, ardından İmparator Tiberius döneminde (MS 14-37) Roma adı olan Caesarea'yı almıştır.
Kapadokya Eyaleti'nin başkenti olan Sezariye, idari ve kültürel bir merkez olarak gelişti. Bilim insanları, hipodromun MÖ 1. yüzyılın sonlarında veya MS 1. yüzyılın başlarında, muhtemelen Kapadokya'nın Roma'ya bağlı bir devlete dönüşmesini yöneten Kral Arkelaos döneminde inşa edildiğine inanıyor.
Burada Roma vatandaşları ve yerel seçkinler, araba yarışlarını, atletizm müsabakalarını ve imparatorluk törenlerini izlemek için toplanırlardı; bu gösteriler hem vatandaşlık gururunu hem de imparatorluk kimliğini pekiştirirdi.
Tanıma ve Koruma
Aylar süren çalışmaların ardından Kayseri Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 25 Eylül 2025'te alanı resmen 3. derece arkeolojik sit alanı ilan ederek yasal koruma altına aldı.
Tam kazı yapılması, depolama alanlarının derinliği ve üstteki aktif pazar göz önüne alındığında hâlâ zorlu bir görev olsa da, keşif, tarihçilerin Kayseri'nin Roma geçmişine bakış açısını yeniden şekillendirdi.
Belediye yetkilileri, bölgedeki günlük yaşamı aksatmadan yapının daha fazlasını ortaya çıkarma umuduyla, sitenin jeofiziksel izleme ve müdahalesiz belgeleme çalışmalarına devam edileceğini belirtti.
Arşiv fotoğrafları ve haritalar, bu alanın 1950-1980 yılları arasında Kayseri'nin ana çöp depolama alanı olarak kullanıldığını gösteriyor.
Modern Yaşamın Altında Unutulmuş Bir Arena
Bugün Bitpazarı'ndaki satıcılar, tezgahlarının altında bir Roma şehrinin görkemli arenasının yattığının farkında olmadan, antika aletler, kitaplar ve seramikler satıyorlar. İroni ise şiirsel: Bir zamanlar atılmış nesnelerle dolu olan bu yer, şimdi unutulmuş bir imparatorluk anıtının tepesinde yer alıyor.
Onlarca yıl çöplüğün altında kalan Kayseri Hipodromu, tarihin sıradanlığın altında saklandığının, bir şehrin eski çöplüğünün altında bile antik ihtişamın yankılarının hâlâ canlılığını koruduğunun bir hatırlatıcısı olarak duruyor.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi
Leman Altuntaş tarafından24 Ekim 2025
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >