Blog

Kolkhis (haritada koyu yeþil alan, sonrasýnda Lazlarýn yaþayacaðý bugünkü Doðu Karadeniz) kralý Aietes’in kýzý, Tanrý Helios’un (Güneþ’in) torunu, Tanrýça Hekate ve Kirke’nin yakýn akrabasý, Altýn Post’u arayan kahraman Ýason’un ise karýsýdýr.

Bilindiði gibi büyükbabasý olan Tanrý Helios bir titandýr ve Güneþin ta kendisidir. Dünyanýn gözü sayýlýr ve her þeyi gördüðüne inanýlýr. Yine halasý olan Kirke de önemli ve güçlü bir büyücü tanrýçadýr. Özellikle doðaya hakim ve þekil deðiþtirme konusunda uzmandýr. Ve son olarak kuzeni Hekate, týlsým, büyü ve karanlýk âlemlerle iliþkilendirilen büyük bir tanrýçadýr. Büyü ve týlsým sanatýný icat eden kiþi olduðuna inanýlýr. Ayrýca cadýlýkla da iliþkilidir.

Büyüsü ve sýnýrlarý

Medea’nýn yukarýda bahsettiðimiz karakterlerden gelme genetik mirasý, hikayelerinde önemli bir yer tutan büyücü özelliðinin oluþmasýna neden olmuþtur.

Büyü gücü, týlsýmlardan çok bitkiler ve ilaçlar üzerinedir. Bu konudaki yetkinliði ile insanlarý korur, iyileþtirir ya da isterse öldürür. Ayrica büyü dýþýnda iþaretleri ve kehanetleri yorumlayabilme kabiliyetine de sahiptir. Fakat sahip olduðu bu güçlerin de belli sýnýrlarý vardýr. Örneðin tanrýlara ya da benzeri büyük güçlere etki edemez.
Fakat bunlarýn yansýtýlmasý yazardan yazara ve dönemden döneme deðiþiklik göstermiþtir. Örneðin Euripides Medea’nýn güçlerini daha arka planda tutmuþ; Seneca ise bu güçlere daha çok odaklanmýþtýr.

Medea’nýn öyküsü, Aþký Ýason ve Uðradýðý Ýhanet

Aslýnda Medea’nýn bu hikayesi oldukça uzun, ayrýntýlý ve çok çeþitli bir yapýdadýr. Hepsini derleyip aþaðýda sizin için olabildiðince özetleyerek anlattýk.
Medea, görevi gereði Kolkhis’e gelen Ýason (Jason)’a, kutsal altýn postu alýp ülkesine dönebilmesi ve hakký olan tacý olabilmesi için büyüleriyle yardým etmiþ; aþký uðruna prensesi olduðu ülkesine ve kral olan babasýna ihanet edip onlarla birlikte kaçmýþ; kaçarken kendi kardeþini parçalara ayýrarak öldürmüþ; kardeþinin parçalarýný ise kendilerini takip eden babasýnýn önüne serpmiþ; kahrolan babasý iseparçalarý toplamak için peþlerini býrakmak zorunda kalmýþtýr. Bu þekilde Ýason’u ve mürettebatýný, babasý kral Aietes’in elinden kurtarmýþtýr.

Karadeniz’den Kýta Yunanistan’a

Medea, Ýolkos’a ( Ýason’un Kýta Yunanistan’da bulunan krallýðýna) varýp sözünde durmayan Ýason’un üvey amcasý Pelias’ý da alt etmek için yine büyülerini kullanmýþ, Pelias’ý yine Pelias’ýn kýzlarýna öldürtmüþtür.

Böylece eþi Ýason tahta geçebilmiþ ve 10 yýl hükmetmiþtir. Sonrasýnda Pelias’ýn oðlu isyan etmiþ, Ýason ve Medea’yý kovmuþtur.

Ýason (Jason)

Korinthos’da dýþlama

Korinthos kralý olan Kreon, kýzý Glauke’yi kahraman Ýason ile evlendirmeye karar vererek, Medea’yý þehirden kovmuþtur. Ýhanete uðrayan, dýþlanan ve ötekileþtirilen Medea ise gitmek için bir gün izin isteyerek intikam planýný iþlemeye baþlamýþtýr.

Büyülü bir zehre buladýðý elbiseyi, mücevherlerle birlikte çocuklarý aracýlýðýyla kocasýnýn yeni eþi olacak olan Glauke’ye göndermiþtir. Giysiyi giyen ve mücevherleri takan Glauke ise birden yanmaya baþlamýþtýr. Kýzýna yardým etmeye çalýþan Kral Kreon da dahil diri diri yanarak can vermiþlerdir. Hatta alevler giderek büyüyüp bütün sarayý yakmýþtýr.

Bu sýrada çocuklarýyla birlikte olan Medea, belki cinnetinden, belki eþi Ýason’a olan intikam hýrsýndan belki de halk tarafýndan eziyet görmelerini önlemek amacýyla çocuklarýný kendi elleriyle öldürmüþtür. Kocasý Ýason’un bulunduklarý yere gelmesinin ardýndan, Medea atasý Helios’un arabasýnýn gelmesi üzerine, ona binerek oradan uzaklaþmýþtýr.
Hikayesi burada bitmez, Atina’da devam eder. Buradan da baþka olaylar neticesinde bir kez daha sürgüne gider. Ve bazý anlatýlarda, en sonunda Medea’nýn günümüzdeki Ýran çevresine yerleþip Medlerin atasý haline geldiðine inanýlýr.

Dilden dile deðiþen hikayesi

Aslýnda tragedya yazarý Euripides’ten önceki geleneksel anlatým biçiminde (yani daha eski bir versiyonunda), Medea gördüðü ihanet ve dýþlanma neticesinde çocuklarýný arkasýnda býrakarak kaçmak zorunda kalmýþtýr, Korinthoslu halk da çocuklarý taþlayarak öldürmüþtür. Yani daha eski kaynaklara baktýðýmýzda, Medea çocuk katili bir anne deðildir, aksine yardým sever, ölümsüz olduðu halde bir ölümlüyle evli olan tanrýça formundadýr.
Ancak Medea’nýn hikayesi; özellikle Euripides ve ardýlý yazarlar tarafýndan büyücülüðünün yaný sýra, çocuk katili bir anne olarak iþlenmiþtir. Euripides, Medea’yý bu biçimde öyle güçlü bir dille iþlemiþtir ki, bugün psikolojide Medea Sendromu diye bir olgu bile vardýr.

Çünkü Medea aslýnda bir tanrýçayken giderek deðiþen ve ataerkilleþen antik dünyada þekil deðiþtirmiþ ve ‘çocuk katili bir cadýya’ dönüþtürülmüþtür.

Kaldý ki Yunan mitolojisinde çocuklarýný, annesini, babasýný ya da kardeþini öldüren pek çok karakter vardýr. Örneðin Herakles, ettiði sayýsýz tecavüzle ya da öldürdüðü çocuklarýyla deðil, kahramanlýklarýyla ve Olimpos’a çýkýþý ile bilinir. Ancak Medea denince ilk akla gelen, ne Altýn Post ne Ýason için yaptýklarý ne de halka ettiði yardýmlardýr. Euripides’in tragedyasýyla birlikte Medea’nýn iþlediði evlat katli, kahramanlýklarýný ve zekâsýný tamamen gölgede býrakmýþtýr.
Bu artýk yüzyýllarý aþan bir ‘kýzýl damga’dýr.

Kaynak : www.artnokta.com

 

Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >