Blog
Mezolitik Taş Devri’nde bir çocuk kuş tüyleri, bitki lifleri, kürkü ve köpeği ile gömülmüş
Çocuğun ayaklarının dibinde bir köpeğin de var olduğu düşünülüyor.
www.arkeonews.com
Finlandiya’nın doğusunda Outokumpu belediyesi sınırları içinde kalan Majoonsuo’da gerçekleştirilen kazılarda Mezolitik Taş Devri’ne ait bir mezar alanı keşfedildi.
Mezar alanında kuş tüyleri, bitki lifleri ve kürk ile gömülmüş bir çocuğa ait mezar bulundu. Çocuğun 3-10 yaşında olduğu tahmin ediliyor.
Çocuğun ayaklarının dibinde bir köpeğin de var olduğu düşünülüyor.
Mezarda bulunan organik kalıntılar, toprak analizi yoluyla elde edildi ve benzersiz olarak kabul ediliyor çünkü organik maddeFinlandya'nın asitli toprağında zayıf bir şekilde korunmaktadır.
Arkeolog Tuija Kirkinen liderliğindeki çalışma, bu yüksek oranda bozulmuş bitki ve hayvan bazlı malzemelerin toprak analizi yoluyla nasıl izlenebileceğini araştırmayı amaçlıyordu.
Finlandiya’da Mezolitik Çağ’da ölüler toprağa gömülüyordu. Bu mezarlarda insan yapımı nesnelerden elde edilen organik maddelerin çok azı korunmuştur, ancak çevredeki bölgelerdeki mezar alanlarına dayanarak, kemiklerden, dişlerden ve boynuzlardan yapılmış nesnelerin yanı sıra kürk ve tüylerden yapılmış nesnelerin mezarlara yerleştirildiği bilinmektedir.
Finlandiya Miras Ajansı’nın Arkeolojik Saha Hizmetleri ekibi (The Archaeological Field Services ) 2018 yılında araştırmaya konu olan mezarı ormanda çakıl taşlı kumlu bir yolun altında tepesi kısmen açığa çıkmış olduğu halde buldu.
Mezar alanı, kırmızı aşı boyasının yoğun rengine sahipti. Kırmızı aşı boyası veya demir bakımından zengin killi toprak, sadece mezarlarda değil, aynı zamanda dünyadaki kaya sanatında da kullanılmıştır.
Mezar alanındaki arkeolojik kazılarda, sadece birkaç diş bulundu. 3 ila 10 yaşları arasında bir çocuğa ait olduğu bilinen mezarda ayrıca kuvarstan yapılmış iki enine ok ucu ve diğer iki olası kuvars objesi bulunmuştur. Ok uçlarının şekline ve kıyı seviyesindeki tarihlemeye dayanarak, mezarın Taş Devri’nin Mezolitik dönemine ait olduğu belirlendi.
Kazıyı olağanüstü kılan şey, mezardan kaynaklanan toprağın neredeyse tamamen korunmasıydı. 0,6 ila 3,4 kilogram ağırlığında toplam 65 toprak numune torbası toplanmış, bunlara ek olarak mezar dışından karşılaştırma örnekleri alınmıştır. Toprak, organik maddenin su kullanılarak örneklerden ayrıldığı Helsinki Üniversitesi arkeoloji laboratuvarında analiz edildi. Bu şekilde, maruz kalan lifler ve kıllar, iletilen ışık ve elektron mikroskobu yardımıyla tanımlandı.
Mezar içinde Finlandiya’da şimdiye kadar bilinen en eski tüy parçaları bulundu
Toprak örneklerinde toplam 24 mikroskobik (0.2-1.4 mm) kuş tüyü parçası tespit edildi. Bir su kuşunun (Anseriformes) yedi barbülü (küçük tüy) dikkat çekti. Çünkü bunlar Finlandiya’da şimdiye kadar bulunan en eski tüy parçalarıdır. Kökeni kesin olarak belirtilmez ise de parka veya anorak gibi su kuşu derilerinden yapılmış kıyafetlerden gelebileceği düşünülüyor.
Çocuğun bu tüylerden oluşan yatağa yatırılmış olması da mümkündür.
Su kuşlarına ek olarak, bir şahin (Falconidae) tüyü parçası tespit edildi. Başlangıçta ok uçlarına tutturulmuş okların veya örneğin giysiyi süslemek için kullanılan tüylerin bir parçası olabilir.
Çocuk bir köpek ile gömülmüş olabilir
Tüylerin yanı sıra, uzunluğu 0,5 ila 9,5 mm arasında değişen 24 memeli kılı parçası tespit edildi. Kılların çoğu kötü bir şekilde bozuldu ve bu da tanımlamayı artık mümkün kılmıyordu. En iyi keşifler, mezarın dibinde bulunan bir köpeğin üç kılıydı. Tüyler, örneğin, kurt veya köpek derisinden yapılmış ayakkabılardan da kaynaklanabilir. Bir köpeğin çocuğun ayaklarının dibinde olması da mümkündür.
Profesör Kristiina Mannermaa, “Ölenlerle birlikte gömülen köpekler,örneğin, güney İsveç’te yaklaşık 7.000 yıl öncesine dayanan ünlü bir mezar alanı olan Skateholm’da bulundu” diyor.
“Majoonsuo’daki keşif sansasyoneldir, her ne kadar hayvandan veya hayvanlardan geriye kıllardan başka bir şey kalmamış olsa da, dişler bile. Bunun bir köpek mi yoksa kurt mu olduğunu bile bilmiyoruz” diyor ve ekliyor: “Kullanılan yöntem, kürk ve tüy izlerinin Finlandiya da dahil olmak üzere binlerce yıllık mezarlarda bile bulunabileceğini gösteriyor.”
Bir avuç kılı küçük memelilerinki olarak tanımlamak mümkündü. İkincil nitelikte olmaları, yani kasıtlı olarak mezara yerleştirilmemeleri tamamen mümkündür. Yine de köstebek derilerinin tarih öncesi zamanlarda kullanılmış olması mümkündür. Örneğin, Avrupa köstebeğinin kürkü değerli bir mal olmuştur.
Ayrıca, asidik Fin toprağında özellikle zayıf bir şekilde korunan üç bitki lifi parçası da bulundu. Lifler, bast lifleri olarak bilinen şeydi, yani örneğin söğütlerden veya ısırgan otlarından geliyorlardı. O zamanlar, parçası oldukları nesne balıkçılık için kullanılan bir ağ, kıyafetleri bağlamak için kullanılan bir kordon veya bir ip demeti olabilirdi. Şimdilik, Finlandiya’da Mezolitik Taş Devri’ne kadar uzanan sadece bir bast lifi keşfi bilinmektedir: Finlandiya Ulusal Müzesi’nde sergilenen ve söğüt bast lifleriyle bağlanmış ünlü Antrea Net.
Çalışmada bir lif ayırma tekniği geliştirilmiştir ve daha sonraki çalışmalarda zaten uygulanmaktadır. Proje, arkeolojik alanlardan çıkarılan toprağın büyük bilgi değerini göstermiştir.
Çalışma, Kristiina Mannermaa başkanlığındaki ERC tarafından finanse edilen Hayvanlar Kimlik Yapar (The Animals Make Identities) başlıklı projenin bir parçası.
Çalışma PlosONE dergisinde yayınlandı.
Kaynak UNIVERSITY OF HELSINKI
Kapak fotoğrafı Tom Björklund
By Oğuz Büyükyıldırım
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >