Yapýlan yeni analizler, bugüne kadar süren büyük tartýþmalara nokta koyuyor: Neandertaller büyük oranda etçildi.

Neandertallerin diyetlerinin nasýl olduðu her zaman tartýþmalý bir konuydu: Geleneksel olarak etobur ve büyük memeli avcýlarý olarak kabul ediliyorlardý, ancak son zamanlarda bu hipoteze çok sayýdaki bitki tüketimi kanýtlarý meydan okudu.

Antik diyetler, azot izotop oranlarý (beslenimsel seviyeyi izleyen) kullanýlarak, bir organizmanýn bir besin zincirinde bulunduðu pozisyon kullanýlarak yeniden oluþturulur. Neandertaller, ayný bölgelerde bulunan etoburlardan (sýrtlanlar, kurtlar veya tilkiler gibi) biraz daha yüksek oranlar sergileyerek karasal gýda zincirlerde yüksek bir pozisyonda görünüyor.

Bugüne kadar bu biraz daha yüksek deðerlerin, mamut veya leþ eti tüketiminden kaynaklandýðý öne sürüldü. Ayrýca farklý Neandertal bölgelerinde bazý yamyamlýk örnekleri de biliyoruz.

Neandertaller kaybolduktan kýsa bir süre sonra Fransa’ya gelen Paleolitik modern insanlar, Neandertallerden daha yüksek azot izotop oranlarý sergiliyordu. Bu durum, klasik olarak tatlý su balýklarýnýn tüketiminin iþareti olarak yorumlanýyor. Balýk avcýlýðýnýn tipik bir modern insan etkinliði olduðu düþünülüyor, ancak yine Neandertallerin su kaynaklarýndan faydalanýyor olup olmadýklarýna dair bir tartýþma var.

Araþtýrmacýlar, iki Neandertalin kolajeninde, modern insanlarýnkine benzer þekilde yüksek azot izotop oranlarýný keþfettiler. Sonrasýnda bunun düzenli balýk tüketiminin iþareti olup olmayacaðýný merak ettiler.

Bu iki Neandertal, Fransa’da Les Cottés ve Grotte du Renne’de, hiç balýk kalýntýsý bulunmamýþ iki arkeolojik alanda bulunmuþtu. Bu ölçümler, bireyin yaþamýnýn ilk 4 ila 8 yýl arasýndaki diyetini gösteren bir diþ kökü ve bir yaþýnda bir bebeðin kemiði üzerinde yapýldý.

Bu yüksek azot izotop oranlarý ayrýca, Neandertallerin bu yaþta sütten kesilmediðini, Les Cottés Neandertalinde (diþ kökü analiz edilen olan) bir yaþlarýnda erken sütten kesmeye iliþkin eski kanýt parçalarýyla çeliþiyor.

Baþka bir deyiþle, birçok açýklama (örneðin, tatlý su balýðý tüketimi, leþ eti tüketimi, geç sütten kesilmek ve hatta yamyamlýk) bu kadar yüksek deðerleri açýklayabilir ve dahil olan faktörü tanýmlamak Neandertallerin yaþam tarzlarýný anlamamýzý deðiþtirebilir.

Amino asitlerin analizi

Bu olaðanüstü yüksek azot izotop oranlarýný açýklamak için, Jaouen ve ortaklarý yeni bir izotop tekniði kullanmaya karar verdi. Bileþik spesifik izotop analizleri (CSIA), kolajen içinde bulunan amino asitleri ayrý ayrý analiz etmelerini saðladý.

Amino asit izotop bileþimlerinin bazýlarý çevresel faktörlerden ve yenen yiyeceðin izotop oranlarýndan etkilenir. Diðer amino asit izotop oranlarý ayrýca, beslenimsel seviyeden etkilenir. Bu amino asit izotop oranlarýnýn kombinasyonu, doðal ortamýn ve beslenimsel seviyenin, kolajenin nihai izotop kompozisyonuna katkýsýnýn deþifre edilmesine izin verir.

Etobur diyet

Araþtýrmanýn baþ yazarý Klervia Jaouen, Bu tekniði kullanarak, Les Cottés Neandertali’nin tamamen karasal bir etobur diyetinin olduðunu keþfettik: sütten geç kesilmiþ bir çocuk ya da düzenli bir balýk yiyici deðildi ve halký çoðunlukla ren geyiði ve at avlamýþ gibi görünüyor.” diyor.

“Ayrýca Grotte du Renne Neandertal’inin, meme emen bir bebek olduðunu ve annesinin de etobur olduðunu doðruladýk.”

Ýlginç bir þekilde, bu sonuç, zooarkeologlarýn gözlemleriyle de eþleþiyor.

Çalýþma ayrýca, bu yeni izotop tekniðinin, eski insan ve Neandertal diyetlerine yönelik gelecekteki araþtýrmalar için önemini gösteriyor. Bileþiðe özgü izotop analizi kullanmak, araþtýrmacýlarýn son derece yüksek olan küresel azot izotop oranýný yanlýþ yorumlamamasýný saðladý.

Michael P. Richards of the Simon Fraser, “Önceki izotop sonuçlarý, Neandertaller ile iliþkili olarak bulunan hayvan kalýntýlarýnýn kapsamlý arkeolojik kayýtlarýna da uyacak þekilde, Neandertaller için baþlýca etçil bir diyeti göstermiþti. Son zamanlarda, toplu izotop verilerinin özellikle su bitkileri tüketmelerinden birbirlerini yemelerine kadar, her ikisi de arkeolojik kanýtlarýn tam tersini gösterir þekilde bazý tuhaf çýkarýmlarý oldu. Bu yeni bileþiðe özgü izotop ölçümleri, Neandertal diyetlerinin çoðunlukla büyük otçullardan oluþtuðu þeklinde olan önceki yorumlarý doðruluyor.  Tabii ki bitki gibi diðer yiyecekleri de tüketmiþlerdi.”

Monoton beslenme

Bu çalýþma, Neandertallerin karasal etoburlar olarak onaylanmasýna ek olarak, bu homininlerin zaman içinde çok monoton bir diyete sahip olduðunu gösteriyor. Bu durum, muhtemelen modern insanlarýn etkisi altýnda, maddi endüstrisini deðiþtirmeye baþladýklarýnda bile böyleydi.

Bir bebek olan Grotte du Renne Neandertali, modern insanlarýnkine benzeyen litik bir teknoloji olan Châtelperronian ile iliþkili olarak bulunmuþtu. Geç dönem Neandertaller oldukça modern insan gibiydi, maðara resimleri yapýyor ve kolyeler takýyorlardý, ancak modern insanlarýn aksine balýk avlamaktan hoþlanmýyorlardý.

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’ndeki Ýnsan Evrimi Anabilim Dalý direktörü Jean-Jacques Hublin, “Bu çalýþma, Homo sapiens’in Avrupa’ya gelip Neandertal’lerle tanýþtýðýnda, büyük memelilerin sömürülmesi için doðrudan rekabet içinde olduklarýný doðruluyor.” diyor.

Max Planck Enstitüsü’nde araþtýrmacý Sahra Talamo, “CSIA ve radyokarbon buluþma kombinasyonunun sistematik kullanýmý, iki türün bu kritik zamanlarda gerçekten ayný geçim stratejilerine sahip olup olmadýðýný anlamaya yardýmcý olacak.” diyor.

---

Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. 18 Þubat 2019.

Makale: Klervia Jaouen, Michael P. Richards, Adeline Le Cabec, Frido Welker, William Rendu, Jean-Jacques Hublin, Marie Soressi, and Sahra Talamo. 2019. Exceptionally high δ15N values in collagen single amino acids confirm Neandertals as high-trophic level carnivores. Proceedings of the National Academy of Sciences.

www.arkeofili.com