Stonehenge’i inşa eden tarih öncesi insanlar Stonehenge’in taşlarını nasıl taşımayı başardı? Yapılan deneysel arkeoloji çalışmaları, ünlü anıtı inşa etmenin sanılandan çok daha kolay olabileceğini ve daha az insan gerektirdiğini gösterdi.

Stonehenge’deki her bir taş yaklaşık 25 ton ağırlığında ve 9 metreden fazla bir uzunluğa sahip. İlk taşıma araçları henüz 1000 yıl kadar uzaktayken, insanlar bu anıtı yapmak için büyük sıkıntılara katlanmış olmalılar.

Stonehenge’e ait birçok gizem, onun nasıl ve neden yapıldığı konusundaki belirsizlikten kaynaklanır. University College London arkeologları tarafından gerçekleştilen bir deney en azından nasıl yapıldığı sorusunun cevabı için bir ipucu sağladı.

Londra’nın Gordon Meydanı’nda, kamyon büyüklüğünde taşlardan oluşan Stonehenge’i modern aletler kullanmadan inşa etmenin nasıl olabileceğini görmek için yapılan deney, aslında bunun hiç de zor olmadığını gösterdi.

Geçtiğimiz haftalarda University College London’da doktora eğitimi alan Barney Harris, en küçük Stonehenge taşının yarı büyüklüğündeki 1 tonluk bir taşı kaç kişinin çekebileceğini görmek için gönüllüler aradı. Harris, taşı en az 15 kişilik bir grubun hareket ettirebileceğini, ve ancak 40-50 kişilik bir grubun taşı yerinden kaldırabileceğini öngörüyordu.

Ancak 10 kişi taşı, 3 metre/5 saniye hızında taşıyabildi, (yani her 5 saniyelik zaman diliminde 3 metre gittiler) bu da saatte 1.6 kilometreye denk geliyor. Böylece 20 kişinin Stonehenge’in küçük bir parçasını taşıyabileceği anlaşılmış oldu.

Bu bölgede bu dönemdeki bir yerleşimde yaşayan insan sayısı binlerce olduğu için, bir Neolitik toplumu için önemsiz görülebilecek bu anıt inşa etme işine bu sayıda insan tahsis edilmesi o kadar da ihtimal dışı değil. Çünkü tarım, avcılı ya da çocuk büyütmek gibi daha yaşamsal aktiviteleri yapacak birçok insan hala vardı.

Deneyde kullanılan ipin, ahşap rayın ve kızağın yapımı ve tasarımı, antik dünyada kullanılan diğer aletleri taklit eder şekilde yapıldı. The Telegraph’a açıklama yapan Harris “Hindistan’daki Maram Naga gibi sanayileşmemiş toplumlar devasa taş anıtları inşa etmek için hala bu tarz kızakları kullanıyor. Megalitleri taşımak için kullanılan M.Ö. 2000’e tarihlenen benzer Y şekilli kızaklar, Japonya’da da bulunmuştur.” diyor.

Stonehenge’de kullanılan taşların nasıl taşındığını küçük ölçekte de olsa yeniden canlandırmak, araştırmacılara tüm taş çemberinin ne kadar uzun sürede tamamlandığına dair bir tahmin sağlayabilir.

Yaklaşık 5000 yıl önceyle beraber, ilk taşlar Stonehenge’e yerleştirildi. Anıt iki farklı evrede iki farklı taş yapısıyla inşa edilmişti. Anıta ait en büyük taşlar, M.Ö 2400’de yerleştirilen yerel bir kumtaşı olan “sarsen” olarak adlandırılıyor. Merkezdeki dolerit (diyabaz) taşından yapılan çemberleri de, 500 yıl daha önce, yaklaşık M.Ö. 2900 yılındı dikilmişti.

Geçen sene University College London’da gerçekleştirilen farklı bir çalışmaya göre; Neolitik insanlar, Galler’deki Preseli Sıradağlarından dolerit kalıplarını çıkartıp, onları 225 kilometre boyunca sarp ve engebeli bir araziden Wiltshire’deki anıt alanına taşıdılar. En son yapılan deneylerde geliştirilen sistemle, taşlar hiçbir binek hayvanı olmadan bu engebeli arazi üzerinde taşınabildi.

---

seeker.com

Arkeofili.com