Blog
Sualtý Arkeolojisinin Öncüsü George Bass Kimdi?
| Kategori: Arkeoloji ve Sanat Haberleri | Yorum: 0 yorumSualtý Arkeolojisinin Öncüsü George Bass Kimdi?
George Bass onlarca yýla yayýlan kariyerinde, eski gemi batýklarýnýn kazýlarýna öncülük etti ve bir nesil bilimsel maceracýya ilham verdi.
Sualtý arkeolojisinin bilimsel bir disiplin olarak yaratýlmasýnda ve geliþiminde kritik bir rol oynayan öncü arkeolog George Bass, 88 yaþýnda, 2 Mart 2021’de Texas’ta öldü.
Bass, öldüðü sýrada, 1972’de kurduðu gemi batýklarýnýn incelenmesi için dünyanýn önde gelen araþtýrma enstitüsü olan Denizcilik Arkeolojisi Enstitüsü’nde (INA) danýþman olarak görev yapýyordu. Enstitünün þu anda merkezi Texas A&M Üniversitesi’nde bulunuyor ve burada saygýn bir emekli profesör olan Bass, ilk akademik sualtý arkeolojisi programlarýndan birini geliþtirdi.
Bass, 1960 yýlýnda kendisinden Türkiye’nin güneyindeki Gelidonya Burnu açýklarýnda Türk sünger dalgýçlarý tarafýndan keþfedilen eski bir gemi enkazýný araþtýrmasý istendiðinde, Pennsylvania Üniversitesi’nde arkeoloji okuyan bir yüksek lisans öðrencisiydi.
Temel olarak bakýr külçe yükü taþýyan 3.200 yýllýk Gelidonya batýðý, deniz tabanýnda haritalanan ve bilimsel olarak tamamý ile kazýlan ilk gemi batýðý oldu. O zamanlar dünyadaki bilinen en eski gemi batýðý idi.
Bu ünvan, 1980’lerin baþýnda Türkiye’nin güneyinde Uluburun gemi batýðýnýn keþfi ve kazýsý ile deðiþti. Bass’ýn ekibi, antik dünyadaki ticaretin karmaþýklýðýný aydýnlatan, Yakýn Doðu ve Avrupa’dan deðerli nesneler de dahil olmak üzere, MÖ 14. yüzyýla tarihlenen olaðanüstü bir eserler topluluðunu belgeledi ve kazdý.
1960 yýlýndaki ilk gemi batýðý kazýsýna gitmeden önce, Bass’ýn tek dalýþ deneyimi bir YMCA havuzunda birkaç dönüþ içeriyordu. Bununla birlikte, Bronz Çaðý’ndan Orta Çað’a kadar uzanan düzinelerce gemi batýðýný araþtýrýrken, kara temelli arkeolojik tekniklerin bilimsel titizliðinin zorlu su altý ortamlarýnda scuba (oksijen tüpü) ile donatýlmýþ arkeologlar tarafýndan tekrarlanabileceðini gösterdi.
Bass 1963 yýlýnda yaptýðý bir söyleþide, “Buraya spor yapmak ya da hazine için dalmaya gelmemiþtik. Amacýmýz, arkeologlarýn karada çalýþtýðý gibi su altýnda ilerlemekti: Katman katman kazmak, her bir nesneyi hareket ettirmeden veya yüzeye kaldýrmadan önce belgelemek…” diyordu.
Nesillerdir arkeologlara ilham veren kiþi
9 Aralýk 1932’de Columbia, Güney Carolina’da doðan George Fletcher Bass, bir profesörün ve bir yazarýn oðluydu ve etkisi arkeoloðun kariyeri boyunca yayýnladýðý yüzlerce makale ve kitapta görülebilir. En önemlisi, Bass yazdýðý ilk makalelerden baþlayarak, genel izleyiciler ve uzman olmayanlar için de anlaþýlýr yazdý. Bu durum, geliþen disipline büyük bir ilgi uyandýrdý.
INA, Bass’ýn rehberliðinde çalýþmalarýný, Champlain Gölü’ndeki Devrimci Savaþ dönemine ait gemilerden, Japonya’daki bir Osmanlý firkateynine kadar coðrafi bölgeler ve tarihi dönemler boyunca geniþletti. 1990’larda INA, Bodrum’da Türk arkeologlar ve konservatörlerden oluþan bir araþtýrma merkezi kurdu.
Bass, 2002’de ulusal bilimsel araþtýrmalarda ömür boyu baþarý için en yüksek ödül olan Ulusal Bilim Madalyasý’ný aldý.
INA, Bass’ýn ölümünden sonra þu açýklamayý yaptý: “Texas A&M Üniversitesi Onursal Profesörü, Deniz Arkeolojisi Enstitüsü Kurucusu ve Sualtý Arkeolojisi Babasý, kurucumuz ve sevgili dostumuz George Bass’in ölümünü duyurmaktan büyük üzüntü duyuyoruz.”
www.arkeofili.com
RSS
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >