Blog
Tarihte kaybolmayan dünyanın en eski yazı sistemi “Kehanet Kemik Yazıtları”
Hayvan kemikleri ve kaplumbağa kabukları parçaları üzerindeki esrarengiz “çizikleri” nedeniyle böyle adlandırıldılar.
www.arkeonews.com
“Jiaguwen” veya kehanet kemik yazıtları, insanların bugün kullandıkları Çince karakterlerin kaynağının yanı sıra en eski tam gelişmiş yazı karakterlerini taşıdığı düşünülmektedir.
Kehanet kemik yazıtları, ilk olarak 1899’da Çin’in Henan eyaletindeki Anyang’daki Yin Harabeleri’nde keşfedildiler. Hayvan kemikleri ve kaplumbağa kabukları parçaları üzerindeki esrarengiz “çizikleri” nedeniyle böyle adlandırıldılar.
Çin’in Shāng hanedanlığına (MÖ 1600-1046) dayanan bu eski Çin dili, 2017 yılında UNESCO Dünya Belleği Sicili’ne dahil edildi.
Bronz kaplar, Shāng hanedanının (yaklaşık MÖ 1600-1050) ata ayinlerinde kullanılan en görünür aletler olsa da, atalarla gerçek iletişim kahin kemikleri aracılığıyla gerçekleşti. Başta sığır omuz kemiikleri ve kaplumbağa kabukları kurutuldu ve düzenli aralıklarla delikler açıldı.
Yüzeyin çatlamasını sağlamak için bu deliklere sıcak bir poker uygulanarak bir ataya bir soru yöneltildi. Genellikle bir kral veya yönetici bir ailenin üyeleri olan kahinler, atanın cevabını almak için çatlakların görünümünü okurlardı. Hem soru -olumlu hem de olumsuz biçimlerde- hem de sonuçlar kahin kemiğinin yüzeyine yazılmıştır.
Kehanet kemiği, yaklaşık MÖ 1300-1050. Muhtemelen sığır kemiği. Fotoğraf: Avery Brundage Koleksiyonu. Çevirisi: “Belki de batıdan gelen (kötü haberler) olmayacak (Birileri) ölmeyecek.
Bu kemiklerin geniş bir “kütüphanesi”, Çin’in Henan eyaletindeki Shāng hanedanının başkenti Anyang’ın yakınında bulundu. Şimdiye kadar kırk beş binden fazla örnek ele geçti. Çoğu doğumları, ölümleri, yağışları, iyi hasatları, avların ve savaşların sonucunu ve rüyaların anlamlarını belirten belgelerdir.
Oracle kemik çizgileri gelişmiş bir yazı sistemidir. Paleograflar, bilinen 1.400 kahin kemiği yazısı logosunun sadece 2.500’ünü daha sonraki Çince karakterlerle eşleştirerek deşifre edebilirler.
Geç Shāng kahin kemik yazıları, farklı bir tarzda bronzlara dökülmüş birkaç çağdaş karakterle birlikte, Çin etimolojisini incelemek için kritik olan Çin yazısının en eski önemli külliyatını oluşturur, çünkü Shāng yazısı doğrudan modern Çin senaryosunun atasıdır. Aynı zamanda Çin yazı ailesinin en eski ve atasıdır.
Kehanet kemikleri Pekin’deki Çin Ulusal Müzesi’nde sergileniyor. Fotoğraf: CFP
Araştırmacılara göre, kahin kemiği yazıtları, tarihsel değişikliklere ve sosyal gelişime rağmen, binlerce yıl sonra evrimleşmiş Çin karakterlerinde hayatta kalan tek eski yazı sistemleridir. Bu, eski Mısır’dan hiyeroglifler, eski Babil’den çivi yazıları ve Mezoamerika’dan Maya glifleri gibi dünyanın en ünlü antik yazı sistemlerindendir.
Arkeolojik kanıtların eksikliği, yazının o zamandan ne kadar önce ve hangi bağlamlarda geliştiği veya Çin’de yazının kademeli mi yoksa hızlı mı geliştiği ve yalnızca dini bir bağlamda mı geliştiği yoksa eski Ortadoğu’da olduğu gibi mahkeme yönetimine mi bağlı olduğu gibi ilgili soruların ele alınmasını engellemektedir.
Kapak Fotoğrafı: National Museum Scotland
By Leman Altuntaş
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >