Veba, Eski Sibiryalýlarýn Yok Oluþuna Neden Olmuþ Olabilir
Yeni genetik analiz, insanlarýn vebayý 4.400 yýl önce Sibirya’ya getirdiðini ve oradaki nüfusun çökmesine neden olmuþ olabileceðini öne sürüyor.
Eski Sibiryalýlarýn DNA analizi, veba bakterisi Yersinia pestis’in yaklaþýk 4.400 yýl önce Baykal Gölü’nün hemen batýsýnda yaþayan insanlarý enfekte ettiðini gösteriyor. C: Getty
Bu ön bulgu, veba kaynaklý ölümlerin, belki de 5.500 yýl önce Kuzey Amerika’ya giden kuzeydoðu Asyalýlarýn genetik yapýsýný etkileme olasýlýðýný artýrýyor. Sonuçlar desteklerse, bölgedeki insan nüfusu dinamiklerine dair yeni ortaya çýkarýlan diðer bulgularla birlikte, bu eski gezginler arasýnda genellikle varsayýlandan daha karmaþýk bir soy ortaya çýkacak.
Her ikisi de Stockholm Üniversitesi’nden evrimsel genetikçiler Gülþah Merve Kýlýnç ve Anders Götherström liderliðindeki bir ekip, daha önce Sibirya’nýn doðu kesimlerinde ortaya çýkartýlan 40 insan iskeletinin kalýntýlarýndan DNA elde etti. Araþtýrmacýlarýn Science Advances dergisinde yayýmladýklarý rapora göre, bu örnekler arasýnda vebaya neden olan bakteri Yersinia pestis’in DNA’sýnýn iki eski Sibiryalý’da bulunduðu tespit edildi. Bu kiþilerden biri yaklaþýk 4.400 yýl önce, diðeri ise yaklaþýk 3.800 yýl öncesinde yaþamýþtý.
Götherström, veba bakterisinin ilk olarak Sibirya’ya nasýl ulaþtýðý veya yaygýn enfeksiyonlara ve ölüme neden olup olmadýðýnýn belirsiz olduðunu söylüyor. Ancak o ve meslektaþlarý, eski insan DNA örneklerindeki genetik çeþitliliðin, muhtemelen nüfus çöküþünün bir sonucu olarak, 4.700’den 4.400 yýl öncesine kadar keskin bir þekilde azaldýðýný buldular.
Yeni veriler, Doðu Sibirya’nýn Baykal Gölü bölgesinde bulunan ve yaklaþýk 4.500 yýl öncesine ait iki eski bireyde Y. pestis DNA’sýna dair Cell dergisinde yayýmlanan kanýtlarla örtüþüyor.
Hamilton’daki McMaster Üniversitesi’nden yeni çalýþmada yer almayan evrimsel genetikçi Hendrik Poinar, vebanýn yaklaþýk 4.500 yýl önce, Avrasya’nýn diðer bölgelerinde yaþayan Y. pestis’in enfekte olduðu bir zamanda Sibirya’ya ulaþmýþ olabileceðini söylüyor.
Ancak eski Sibiryalýlara, ölümcül olmayan bir Y. pestis versiyonu bulaþmýþ olabilir. Eðer öyleyse, bakteri Sibiryalýlarýn genetik yapýsýný deðiþtirmeye yetecek kadar insaný öldüremezdi. Poinar, yalnýzca iki kiþiden alýnan genetik verilerin, Y. pestis’in öldürücü bir suþuna sahip olduklarýný doðrulamak için çok az kanýt saðladýðýný söylüyor.
Araþtýrmaya, yaklaþýk 16.900 yýl öncesinden, son Buz Devri’nin zirveye çýkmasýndan kýsa bir süre sonrasýna, yani 550 yýl öncesine tarihlenen bireyler dahildi. Araþtýrmacýlar, bu eski Sibiryalýlarýn DNA’sýný, dünyanýn farklý yerlerindeki günümüz insanlarýndan alýnan DNA ile ve özellikle Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’daki eski insan DNA’sýnýn önceki örnekleriyle karþýlaþtýrdý. Analizler, Sibirya’nýn sert iklimine raðmen, Baykal Gölü yakýnlarýndaki gruplarýn ve daha doðudaki bölgelerin, Geç Taþ Devri’nden orta çaða kadar Sibirya’nýn içinde ve dýþýnda çeþitli popülasyonlarla karýþtýðýný gösterdi.
(Veba Salgýnlarý, 300 Yýlda Dört Kat Yayýlma Hýzý Kazandý)
Araþtýrmacýlar, özellikle veba taþýyan iki Sibiryalý’nýn, örneklenen dönemin çoðunda büyük nüfus dönüþümleri yaþayan bölgelerden geldiðini söylüyor. Bu olaylar, Sibirya dýþýndan veba taþýyan insanlarýn göçlerini içeriyor olabilir.
Örneðin, 4.400 yýllýk iskelet, yaklaþýk 8.980 ila 560 yýl önce birkaç farklý genetik grubun ortaya çýkmasýna tanýk olan bir bölge olan Baykal Gölü’nün hemen batýsýnda bulundu.
Bu yazý hakkýnda yorum bulunamamýþtýr. Ýlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >